Franciszek Bukowski

Źródło: Korecki Andrzej, Ludzie Ziemi Nowomiejskiej. Cz. 1, Nowe Miasto Lubawskie, 2000, s. 74.

(1882-1970) - nauczyciel, założyciel i kierownik bibliotek w Nowym Mieście Lubawskim

Biografia

Urodził się 27 września 1882 r. w Nowym Glińcu w powiecie kartuskim w rodzinie Piotra i Katarzyny z Kuszyńskich. Naukę rozpoczął w szkole w Osowie w powiecie chojnickim, a ukończył w Wysinie koło Kościerzyny. Wraz z rodzicami przeniósł się do Zamościa, a następnie do Kaliska. W kwietniu 1900 r. ukończył w Grudziądzu kurs przygotowujący do nauczania w szkołach jednoklasowych przy czteroletnich szkołach elementarnych, następnie odbywał dalszą naukę w Seminarium Nauczycielskim w Kościerzynie. W listopadzie 1903 r. zdał przed Komisją Egzaminacyjną w Kościerzynie egzamin nauczycielski i zdobył kwalifikacje oraz prawo do nauczania w szkołach powszechnych. Następnie ukończył obowiązkową służbę wojskową. W maju 1907 r. zdał drugi egzamin nauczycielski kwalifikacyjny i został od 31 lipca 1907 r. nauczycielem stałym. W 1912 r. poślubił Zofię Świniarską (ze związku urodziło się sześcioro dzieci). 2 sierpnia 1914 r. został powołany do wojska. Do 10 grudnia 1918 r. był na froncie. Brał udział m.in. w działaniach wojennych w Gąbinie, Grunwaldzie, Toruniu-Rawce, Przasnyszu, Dźwińsku. W czasie II wojny światowej został aresztowany przez Niemców, później zwolniony i usunięty z posady kierownika szkoły podstawowej w Mrocznie. Ukrywał się, a od 1942 r. otrzymał pracę w samorządzie powiatowym w Nowym Mieście Lubawskim, gdzie pracował do końca wojny. Zmarł 23 grudnia 1970 r. w Nowym Mieście Lubawskim.

Działalność

Pracę nauczycielską rozpoczął 1 kwietnia 1904 r. w publicznej szkole powszechnej w Mrocznie. Do tej placówki powrócił również po wojnie w 1918 r. Od 1922 r. do wybuchu II wojny światowej działał jako kierownik tej szkoły. Brał udział nad organizowaniem nowego ładu po uzyskaniu niepodległości. Działał jako członek ówczesnej Powiatowej Rady Ludowej. Organizował dla dorosłej młodzieży kursy języka polskiego oraz życie kulturalne w środowisku wiejskim. Był pierwszym wójtem, a później podwójcim. W latach 1920-1922 pełnił funkcję kierownika publicznej szkoły powszechnej w Kiełpinach koło Lubawy. W roku szkolnym 1945/46 uczył w publicznej szkole powszechnej w Nowym Mieście Lubawskim. Od l września 1946 r. powierzono mu organizację Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej w Nowym Mieście Lubawskim i prowadzenie pracy bibliotecznej na terenie powiatu. Zadanie to realizował do 1950 r. Początki księgozbioru biblioteki powiatowej pochodziły częściowo ze zbiórek książek przeprowadzanych wśród mieszkańców miasta w 1945 r. przez nauczycieli szkoły powszechnej. Biblioteka Powiatowa w Nowym Mieście Lubawskim została otwarta 25 października 1946 r., zaś Franciszek Bukowski został jej pierwszym kierownikiem. Stanowisko to zajmował do 1958 r., w którym odszedł na emeryturę.

Udział w organizacjach

Po przejściu na emeryturę był członkiem Związku Zawodowego Nauczycielstwa oraz Powiatowej Komisji Kultury Oświatowej, a także członkiem i skarbnikiem Pracowniczej Kasy Zapomogowo-Pożyczkowej. Należał do Stronnictwa Demokratycznego.

Odznaczenia

Odznaczony był m. in. Srebrnym i Złotym Krzyżem Zasługi.

Bibliografia

1. Oracki, Tadeusz: Twórcy i działacze kultury w województwie olsztyńskim w latach 1945-1970 / Tadeusz Oracki. – Olsztyn : Wydawnictwo „Pojezierze”, 1975. – S. 37.
2. Korecki, Andrzej : Szkoła Podstawowa nr 1 w Nowym Mieście Lubawskim w latach 1898-1998 / Andrzej Korecki. – Nowe Miasto Lubawskie : Urząd Miasta, 1998. - S. 42, 148.
3. Wróblewski, Jan: Publiczne biblioteki powszechne województwa olsztyńskiego w latach 1946-1959 / Jan Wróblewski // „Komunikaty Mazursko-Warmińskie”. – 1961, nr 1, s. 72, 81.