Kościół pw. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych w Klusach

Źródło: junosza.pl

Źródło: W. Guzewicz, Kościoły i parafie Ziemi Ełckiej, Ełk 2008, s. 111.

Fot. Herbert Zink. 1938 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 60190.

Fot. Bruno Zelinsky. Wnętrze prezbiterium 1930 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 113610.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany na znacznym wzniesieniu w centrum wsi Klusy (niem. Klaussen). Wieś położona jest w gminie Orzysz, w powiecie piskim, na zachodnim skraju Pojezierza Ełckiego.

Historia

Pierwsza świątynia w tej miejscowości powstała już w 1354 roku. Wybudowali ją Krzyżacy i poświęcili Najświętszej Maryi Pannie. W 1754 roku, ze względu na zły stan techniczny obiektu, została ona rozebrana, a na jej miejscu w 1759 roku wzniesiono nową, masywną budowlę. W dniu 4 maja 1858 roku została ona jednak zniszczona w wyniku pożaru. W trakcie odbudowy, przeprowadzonej w 1884 roku, powstał obecny kościół. Od czasów reformacji do zakończenia II wojny światowej znajdował się on w posiadaniu ewangelików. Po 1945 roku przejęli go katolicy. Samodzielna parafię rzymskokatolicką erygowano tu w 1972 roku.

==Opis==. Jest to kościół orientowany, jednonawowy, wzniesiony w stylu neogotyckim z czerwonej cegły na planie prostokąta (o wymiarach: 29 m długości i 16 m szerokości). Od strony wschodniej znajduje się prezbiterium z zakrystią, od zachodniej – kwadratowa wieża (28 metrów wysokości) z kruchtą. Wieżę zdobią podłużne otwory okienne zakończone półłukiem, blenda i hełm w kształcie ostrosłupa zwieńczony krzyżem. Okna zakończone półłukiem (z witrażami) oraz blendy zastosowano też w korpusie nawowym. Jego ściany zostały oszkarpowane. Nawa oraz prezbiterium przykryte zostały dachem dwuspadowym z czerwoną dachówką ceramiczną, wieża oraz przybudówki – łuską z blachy ocynkowanej. We wnętrzu, dwuspadowy sufit świątyni pokryto drewnianą boazerią.

Wyposażenie

Wystrój i wyposażenie kościoła pochodzi głównie z okresu jego ostatniej odbudowy. Drewniany ołtarz główny wyposażony został w obraz Matki Bożej Wspomożenia Wiernych. Na środku prezbiterium umiejscowiono dębowy ołtarz soborowy. W tej części kościoła znajduje się także dębowa ambona. Po stronie północnej i południowej ustawiono dwa ołtarze boczne. W prawym umieszczono obraz Matki Bożej Częstochowskiej, w lewym, obraz Serca Pana Jezusa. Po stronie południowej znajduje się drewniana empora wsparta na czterech drewnianych belkach, służąca jako chór. Na chórze umieszczono organy muzyczne. Ich prospekt składa się z 25 piszczałek, a jego konstrukcję wieńczy krzyż.

Ciekawostki

• W 1656 roku wieś najechali Tatarzy, ale nie spalili świątyni z obawy przed diabłem, którego imieniem nazwano kamień znajdujący się przed świątynią. Według legendy, był to obelisk z odciskiem łapy, który zostawił diabeł, wypędzony egzorcyzmami proboszcza Wiśniewskiego z jednej z parafianek w 1640 roku. W czasach późniejszych kamień ten miał się znaleźć w kościelnym murze.

Bibliografia

1. Guzewicz, Wojciech: Kościoły i parafie Ziemi Ełckiej / Wojciech Guzewicz. – Ełk : Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum, 2008. – S. 105-109.

Zobacz też

• Klusy, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.junosza.pl [dostęp 09.12.2013 r.]
• Parafie Diecezji Ełckiej: Klusy – parafia p.w. Matki Bożej Wspomożenia Wiernych, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.diecezjaelk.pl [dostęp 09.12.2013 r.]