Kościół pw. św. Anny w Sokolicy

Źródło: www.wierszalotka.blogspot.com

Źródło: www.gci.bartoszyce.pl

Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 2, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 233.

Widok w stronę chóru muzycznego. Fot. Kahl. 1937 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 58328.

Widok w stronę ołtarza. Fot. Kahl. 1937 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 58327.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół wybudowano na terenie wsi Sokolica (niem. Falkenau). Wieś znajduje się w powiecie bartoszyckim, w gminie Bartoszyce (13 km na wschód od miasta).

Historia

Świątynia ta została wzniesiona w latach 1350-1360. Niedługo później – w latach 1386-1400 – przeprowadzono jej rozbudowę. Z tego okresu pochodzi ściana wschodnia wraz ze szczytem, a także górne kondygnacje wieży. Wieżę podwyższono też w latach 1401-1415. Znajdującą się po stronie północnej gotycką zakrystię rozebrano około 1890 roku, a w roku 1896 całość odrestaurowano. Od roku 1525 do 1945 kościół znajdował się w posiadaniu gminy ewangelickiej. Po drugiej wojnie światowej przejęli go katolicy. Samodzielną parafię erygowano tu w 1962 roku

Opis

Jest to kościół gotycki, orientowany, salowy, bez wyodrębnionego prezbiterium. Wzniesiono go na rzucie prostokąta, z cegły, na kamiennej podmurówce. Po stronie południowej znajduje się kruchta, natomiast od zachodu – masywna, czterokondygnacyjna wieża z kruchtą w przyziemiu, do której prowadzi portal ostrołukowy, uskokowy. Górne jej kondygnacje ozdobione zostały płycinami, pojedynczymi i bliźnimi, zamkniętymi łukiem ostrym. Całość zwieńczono szczytami sterczynowo schodkowymi. Podobne szczyty osłaniają ścianę wschodnią korpusu nawowego. Korpus został oszkarpowany, a jego elewacje podzielone zostały oknami ostrołukowymi i ozdobione blendami i gzymsem opaskowym. Całość zamknięto dachem dwuspadowym krytym dachówką. Wnętrze nawy przykryto drewnianym stropem płaskim.

Wyposażenie

Do najcenniejszych elementów wyposażenia należy barokowy ołtarz główny i ambona, pochodzące z fundacji Fryderyka i Heleny Barbary Kreytzenów. Zostały one wykonane w 1681 roku w warsztacie Jana Pfeffera w Królewcu (polichromie wykonano w 1687 roku). Dużej wartości dziełem pruskiej rzeźby jest tryptyk z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem na tronie oraz figurami Kolegium Apostołów z lat 1420-1430 (zawieszony na ścianie południowej). W kościele znajduje się także marmurowa płyta nagrobna Georga von der Kanitza z 1681 roku, z płaskorzeźbioną postacią zmarłego, a także barokowe epitafium Barbary Reimann wykonane około 1678 roku.

Ciekawostki

• Podczas prac restauratorskich, przeprowadzonych w 1896 roku w kościele odsłonięto malowidła gotyckie z około 1500 roku. Zostały one ponownie zakryte tynkiem.
• Kościół w Sokolicy zbudowano tak blisko świątyni z pobliskiego Łabędnika, iż z wieży jednego widać drugi.

Bibliografia

1. Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. Tom 2 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 233.
2. Rzempołuch, Andrzej: Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich / Andrzej Rzempołuch. - Olsztyn : Remix, 1992. – S. 10-11.
3. Skurzyński, Piotr: Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 155.