Kościół pw. Znalezienia Krzyża Świętego w Opinie

Fot. Jerzy Zaskiewicz.
Źródło: www.ciekawemazury.pl

Fot. Mieczysław Wieliczko.
Źródło: Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej. T. 1, red. B. Magdziarz, Olsztyn 1999, s. 239.

Fot. Anton Ulbrich. Ambona. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057432.

Fot. Anton Ulbrich. 1904/1909 rok.
Źródło: Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji, Warszawa IS PAN, 2006, nr 057434.

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIV wieku.

Lokalizacja

Kościół został wybudowany w centrum wsi Opin (niem. Open). Wieś położona jest w powiecie lidzbarskim, w gminie Orneta.

Historia

Pierwszy kościół w tej miejscowości powstał na miejscu wcześniejszej kaplicy wzniesionej wkrótce po lokacji wsi w 1345 roku. Murowana świątynia powstała pod koniec XIV wieku. W 1400 roku konsekrował ją biskup Henryk III Sorbom. W 1800 roku budowla została zniszczona w wyniku pożaru. Odbudowano ją dwa lata później, a około 1835 roku dobudowano do niej wieżę dzwonniczą. W ciągu wieku XIX nastąpiły dalsze przebudowy i odnowienia. Pozbawiły one gotycki kościół wcześniejszego charakteru. W 1950 roku obniżono wieżę.

Opis

Jest to świątynia orientowana, salowa, murowana a cegły, otynkowana. Od strony północnej znajduje się zakrystia, od południa kaplica chrzcielna, a od zachodu wieża, którą wieńczy chorągiewka z datą 1644 (zapewne z poprzedniego spalonego kościoła i wieży wówczas drewnianej). W ścianach korpusu budowli znajdują się ostrołukowe okna i blendy. Wschodnią ścianę zdobi zamknięta półkoliście wnęka z rzeźbą Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Wnętrze nawy nakryte jest stropem.

Wyposażenie

Wyposażenie wnętrza zostało skompletowane po spaleniu się dawnego kościoła. Poszczególne sprzęty trafiły tutaj z różnych kościołów regionu. Uzupełniano i przystosowywano do wymogów nowego wnętrza w warsztacie Biereichelów. Ołtarz główny wykonał w 1735 roku Krzysztof Peucker dla kościoła klasztornego w Kadynach (po przeniesieniu nieco go zmniejszono i przebudowano w 1831 roku). W ołtarzu umieszczono obrazy namalowane przez Jana Strunge oraz rzeźby: m.in. krucyfiks z 1833 roku, wykonany przez Wilhelma Biereichela, figury św. Piotra i Pawła z 1730 roku, Matka Boska z Dzieciątkiem z XVIII wieku. Dwa barokowe ołtarze boczne pochodzą z drugiej połowy XVII wieku i przeniesione zostały w 1814 roku z kościoła św. Jana Chrzciciela z Ornety. Stamtąd pochodzą też manierystyczne obrazy z 1617 roku (z dawnego ołtarza mariackiego), ufundowane przez Bartłomieja Laubicha. W omawianym kościele znajduje się także: ambona z 1803 roku, chór muzyczny, krucyfiks z początku XIX wieku, a także srebrny kielich z 1748 roku, sygnowany przez złotnika dobromiejskiego, Antoniego Kriegera.

Bibliografia

1. Chrzanowski, Tadeusz: Przewodnik po zabytkowych kościołach Północnej Warmii / Tadeusz Chrzanowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1978. – S. 112.
2. Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 140-142.
3. Piskorska, Józefa: Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 80.