Kościół pw. św. Jakuba Starszego w Osetniku: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| Linia 1: | Linia 1: | ||
| − | [[Image: | + | [[Image: kosciol_osetnik_4.jpg|thumb|right|200px|Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] |
[[Image: kosciol_osetnik_1.jpg|thumb|right|200px|Ruiny kościoła. Stan obecny.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | [[Image: kosciol_osetnik_1.jpg|thumb|right|200px|Ruiny kościoła. Stan obecny.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | ||
[[Image: kosciol_osetnik_2.jpg|thumb|right|200px|Ściana zewnętrzna.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | [[Image: kosciol_osetnik_2.jpg|thumb|right|200px|Ściana zewnętrzna.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | ||
[[Image: kosciol_osetnik_3.jpg|thumb|right|200px|Ostrołukowe okno.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | [[Image: kosciol_osetnik_3.jpg|thumb|right|200px|Ostrołukowe okno.<br>Fot. A. Romulewicz, 27 lipca 2012 r.]] | ||
| − | [[Image: | + | [[Image: kosciol_osetnik_5.jpg|thumb|right|200px| Ściana wschodnia z ołtarzami ok. 1904 r. Fot. A. Ulbrich.<br>Źródło: ''Prusy Wschodnie - dokumentacja historycznej prowincji'', Warszawa IS PAN, 2006, nr 57621.]] |
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XV wieku na terenie wsi [[ewim:Osetnik|Osetnik]]. Obecnie ruiny. | Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XV wieku na terenie wsi [[ewim:Osetnik|Osetnik]]. Obecnie ruiny. | ||
Wersja z 12:43, 16 mar 2014
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XV wieku na terenie wsi Osetnik. Obecnie ruiny.
Lokalizacja
Kościół został wybudowany w centrum Osetnika (niem. Wusen), obecnie należącego do powiatu lidzbarskiego i gminy Orneta.
Historia
Katolicki kościół w Osetniku został wzniesiony w XV wieku, choć informacje o istnieniu parafii pochodzą już z XIV wieku. Pewne są natomiast wzmianki o plebanie działającym przed 1480 rokiem. W 1582 roku miała miejsce ponowna konsekracja świątyni. Kościół kilkakrotnie ulegał zniszczeniom i poddawany był licznym rekonstrukcjom. W 1688 roku został spalony. Odbudowano go w latach 1698-1700, decydując się na dostawienie wieży nawiązującej stylem do lokalnych wież gotyckich. Budowlę gruntownie przebudowano w 1729 roku. Podobnie podczas remontu z około 1880 roku został znacznie zniekształcony. Największym zniszczeniom uległ jednak w 1945 roku. Przez kolejne lata pozostawał bez zabezpieczenia i opieki, w wyniku czego popadł ruinę. Do dziś zachowały się fragmenty trzech ścian obwodowych świątyni, z elementami okien ostrołukowych z II połowy XIX wieku oraz krucyfiksem. W otoczeniu kościoła istnieje dawny cmentarz.
Opis
Kościół reprezentował styl mieszany: barokowy i gotycki, co wynikało z jego historii. Była to budowla orientowana, murowana z cegły, a w partiach średniowiecznych z kamienia polnego i cegły o układzie gotyckim, z czasem otynkowana. Świątynia miała układ salowy, czteroosiowy, na planie wydłużonego prostokąta. Od zachodu istniała kwadratowa wieża (zburzona prawie do podstaw), od północy – zakrystia, od południa kruchta. We wnętrzu kościoła zachowały się w dolnych partiach ścian bocznych ślady zamurowanych w 1729 roku ostrołukowych blend bliźnich wspartych na konsolkach. Podczas gruntownej przebudowy kościoła na początku XVIII wieku założone zostało we wnętrzu pozorne sklepienie, polichromowane w 1752 roku przez Jana Lossau z Braniewa (prace ukończone prawdopodobnie w 1761 roku). Na wschodniej elewacji istnieją ślady barokowego fryzu i trójkątnego szczytu z 1729 roku. Przy kruchcie umieszczona była czasza granitowej kropielnicy z czasów średniowiecza.
Wyposażenie
Na wystrój wnętrza o cechach barokowych składały się m.in.:
- ołtarz główny przypisywany rzeźbiarzowi Janowi Chrystianowi Schmidtowi
- dwa ołtarze boczne z 1759 roku z figurami św. Marii Magdaleny, św. Jana Ewangelisty, św. Antoniego, św. Franciszka i św. Izydora
- polichromie
W 2005 roku do Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie trafiły XVIII-wieczne figurki św. Ambrożego i św. Augustyna, autorstwa Jana Frei, z kościoła w Osetniku. Do dziś zachowały się także XVIII-wieczne dzwony.
Ciekawostka
- Pomimo, iż kościół w Osetniku jest obecnie w znacznym stopniu zrujnowany, nadal odbywają się w nim nabożeństwa odprawiane przez duchownego z kościoła w Bażynach. Miejsce ołtarza wyznacza znajdujący się na jednej ze ścian zachowany krucyfiks.
Bibliografia
- Chrzanowski, Witold: Ziemia bogata w cenne zabytki / Witold Chrzanowski // „Dziennik Elbląski”. - 23 V 2008, nr 119, dod. „IKAT - Gazeta Braniewska”, nr 21, s. 9.
- Fryta, Karol: Ołówkiem spisane : kolejne eksponaty w Muzeum Warmii i Mazur / Karol Fryta // „Gazeta Olsztyńska”. - 2005, nr 123, dod. „Olsztyn Dzień po Dniu”, nr 527, s. 4.
- Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orenta i okolice. Z. 1: tekst / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 164-165.
- Zbiory fotograficzne dawnego Urzędu Konserwatora Zabytków w Królewcu. Dokumentacja historycznej prowincji Prusy Wschodnie / IS PAN w Warszawie, Archiwum Państwowe w Olsztynie, Muzeum Warmii i Mazur, Arch-Info Wrocław, Bildarchiv Foto Marburg. Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego. - Warszawa : IS PAN.
