Konkurs Pamiątkarstwa Mazur i Warmii

Folder konkursu
Źródło: Ze zbiorów WBP w Olsztynie

Wieloletni projekt artystyczny o charakterze konkursowym, organizowany od 1949 r. w Olsztynie.

Organizator

• Wydział Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie
• Wojewódzki Komitet Kultury Fizycznej i Turystyki w Olsztynie

Cele

• przegląd bieżącej produkcji pamiątkarskiej
• popularyzacja i rozwój przemysłu pamiątkarskiego
• ożywienie i spopularyzowanie wzorów regionalnych w nawiązaniu do sztuki ludowej i twórczości pamiątkarskiej
• podniesienie estetycznego poziomu pamiątek regionalnych
• rozwiązanie problemu produkcji i zbytu dla wyrobów pamiątkarskich

Historia

Warmia i Mazury jako region wyposażony w świetne warunki krajobrazowe określane były mianem „zagłębia turystycznego Polski” i przyciągały ogromną ilość turystów z kraju oraz zagranicy. Walory krajobrazowe podkreślała ponadto bogata historia tych ziem, architektura, kultura oraz spuścizna artystyczna ludności rodzimej. W turystyce - jako jednej z podstawowych gałęzi miejscowego rozwoju gospodarczego - efektywną bazą marketingową stanowi przemysł pamiątkarski, jednak w latach 40-tych XX w. w regionie nie był on prawie wcale rozwinięty. Pamiątki produkowali w bardzo małych ilościach w większości chałupnicy oraz twórcy ludowi, co nie rozwiązywało ogólnego zapotrzebowania na masową, tanią, artystyczną pamiątkę regionalną. Potrzeba uporządkowania tej gałęzi produkcji zainspirowała zawiązanie wojewódzkich konkursów na pamiątkę regionalną. Władze województwa w 1949 oraz 1956 r. zainicjowały dwa konkursy pamiątkarskie, jednak nie zostały one ocenione pozytywnie – i nie spełniły zamierzonego celu. „Zamierzenia te nie zostały we właściwy sposób podchwycone ani przez projektantów, ani zaadaptowane przez właściwe komórki, trudniące się wtedy produkcją i upowszechnianiem wyrobów pamiątkarskich (…)”.

Opis

W składzie Komitetu Organizacyjnego Konkursu znajdowali się zarówno przedstawiciele olsztyńskich władz (np. Eugeniusz Zawadzki), jak i artyści (np. Krystyna Koziełło-Poklewska) oraz pracownicy olsztyńskich instytucji kultury (np. Barbara Brandt, instruktor ds. plastyki olsztyńskiego Wojewódzkiego Domu Kultury). W Komisji Oceny Konkursu również znajdowali się przedstawiciele tych trzech grup (np. z ramienia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie Józef Fajkowski, jako przedstawiciel instytucji kultury – Hieronim Skurpski, dyrektor Muzeum Mazurskiego w Olsztynie oraz Zofia Hermanowicz, olsztyńska artystka). Konkurs adresowany był do twórców ludowych, plastyków zawodowych, studentów wyższych szkół plastycznych, uczniów i absolwentów techników plastycznych, rzemieślników-chałupników, spółdzielni artystycznych oraz amatorów, zamieszkałych w całej Polsce. W konkursach uwzględniano projekty wykonane własnoręcznie, których koncepcja opierała się na tradycjach regionalnych Warmii i Mazur. Nie zdefiniowano polecanych materiałów do wykonania wzorów – w konkursach prezentowano więc projekty wykonane m.in. z wikliny, rogożyny, słomy, rafii, drewna, metalu, gliny, wełny, lnu, skóry, szkła i mas plastycznych, papieru czy runa leśnego. Zalecano, aby wzory pamiątek miały niewielki rozmiar i nadawały się do masowej produkcji. Ostatecznie wzory nagrodzone zaś przekazano do wykorzystania zakładom produkcyjnym. Laureatom wręczano nagrody pieniężne.

Edycje

Poszczególne edycje opisywanego projektu realizowano co pięć lat:

• 1949 r.
• 1956 r.
• 1962 r.

Bibliografia

1. Konkurs na Pamiątki z Warmii i Mazur. – Olsztyn: „Pojezierze”, 1962.