Kościół pw. św. Jerzego w Pasłęku: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
| Linia 21: | Linia 21: | ||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
#Arszyńska Joanna: ''Kościół św. Jerzego w Pasłęku - przyczynek do rozważań nad wielokulturowością miasta'' / Joanna Arszyńska // W: ''Malowidła kościoła gotyckiego w Mariance : stan dzisiejszy, perspektywy'' / red. Romana Cielątkowska. - Gdańsk : Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, 2009. - S. 56-59. | #Arszyńska Joanna: ''Kościół św. Jerzego w Pasłęku - przyczynek do rozważań nad wielokulturowością miasta'' / Joanna Arszyńska // W: ''Malowidła kościoła gotyckiego w Mariance : stan dzisiejszy, perspektywy'' / red. Romana Cielątkowska. - Gdańsk : Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, 2009. - S. 56-59. | ||
| + | #Panimasz, Katarzyna: ''Perły architektury sakralnej'' / Katarzyna Panimasz // "Magazyn Elbląski". - 206, nr 2, s. 26-28. | ||
#''Pasłęk : spotkania z historią i legendą'' / Wiesław Rodzewicz, Józef Włodarski. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1996. – S. 65-68. | #''Pasłęk : spotkania z historią i legendą'' / Wiesław Rodzewicz, Józef Włodarski. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1996. – S. 65-68. | ||
#Włodarski Józef: ''400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku'' / Józef Włodarski // W: ''Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia'' / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167. | #Włodarski Józef: ''400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku'' / Józef Włodarski // W: ''Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia'' / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167. | ||
Wersja z 13:14, 7 lut 2014
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XVI wieku.
Spis treści
Lokalizacja
Kościół został usytuowany na południowych obrzeżach ówczesnej zabudowy Pasłęka. Obecnie znajduje się przy ulicy Bohaterów Westerplatte.
Historia
Świątynię wybudowano, w miejscu średniowiecznego przedmiejskiego kościoła katolickiego pod tym samym wezwaniem, zniszczonego podczas oblężenia miasta w latach ostatniej wojny polsko-krzyżackiej (1519-1520). Z czasem podjęto decyzję o jego odbudowie (już jako luterańskiego), którą przeprowadzono w latach 80-tych XVI wieku. Prace zakończono w 1592 roku, a wyposażanie wnętrza w 1598 roku, co potwierdza data wyryta na jednej z kolumn empory, po prawej stronie od ambony: 12 V 1598. Pierwotnie był to kościół pomocniczy, cmentarny. Prace remontowe przeprowadzono w nim na początku wieku XIX. W 1966 roku przedstawiciele wspólnoty ewangelickiej zdecydowali o użyczeniu części przestrzeni swojego kościoła dla potrzeb wyznawców prawosławia. W efekcie, w dniu dzisiejszym świątynia jest użytkowana na równych prawach: w części wschodniej z ołtarzem – przez kościół ewangelicko-augsburski, w części zachodniej z organami – przez kościół prawosławny (parafia św. Onufrego).
Opis
Jest to kościół renesansowy, orientowany, jednonawowy, wzniesiony na kamiennej podmurówce, na planie zbliżonym do krzyża greckiego. Zastosowano w nim konstrukcję szkieletową – konstrukcja drewniana wypełniona cegłą, mur otynkowano na biało. Ściana zachodnia powstała z polnych kamieni. Wejście główne do kościoła znajduje się po stronie północnej. Korpus nawowy przykryty został dachem dwuspadowym z dachówki. W szczycie ściany wschodniej wbudowano zwieńczenie z dzwonem. W otoczeniu kościoła znajdują się płyty nagrobne z XVII i XVIII wieku (pozostałość cmentarza ewangelickiego istniejącego w tym miejscu od XVI wieku do lat 60-tych wieku XX).
Wyposażenie
Wnętrze otoczone jest charakterystycznymi dla kościołów luterańskich emporami z różnych okresów. Posiadają one bogatą dekorację figuralną. W emporze północno-wschodniej znajdują się płyciny z przedstawieniami scen biblijnych, emporę zachodnią dekorują sceny alegoryczne. We wschodniej części kościoła znajduje się ołtarz główny w formie tryptyku. Obraz centralny, przedstawiający Chrystusa Ukrzyżowanego, został namalowany pod koniec XVII wieku. W bocznych skrzydłach znajdują się obrazy przedstawiające ofiarę Izaaka i węża miedzianego. Jest tutaj także ambona z baldachimem, pod którym na desce namalowano napis Ecce Homo. Obok ambony umieszczono inskrypcję części tekstu ostatniej woli króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III i olejny obraz Marcina Lutra, namalowany w 1823 roku przez A. D. Ratha. Obecnie, w części kościoła użytkowanej przez prawosławnych, fragment przestrzeni oddzielono ikonostasem i zawieszono ikony - w większości reprodukcje lub dzieła współczesne. Zabudowano również prowizorycznymi ściankami przestrzeń pod emporami, wydzielając niewielkie pomieszczenia gospodarcze. Współczesnymi ikonami wypełniono także miejsce po niezachowanych piszczałkach w niewielkim prospekcie organowym umieszczonym na emporze.
Bibliografia
- Arszyńska Joanna: Kościół św. Jerzego w Pasłęku - przyczynek do rozważań nad wielokulturowością miasta / Joanna Arszyńska // W: Malowidła kościoła gotyckiego w Mariance : stan dzisiejszy, perspektywy / red. Romana Cielątkowska. - Gdańsk : Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej, 2009. - S. 56-59.
- Panimasz, Katarzyna: Perły architektury sakralnej / Katarzyna Panimasz // "Magazyn Elbląski". - 206, nr 2, s. 26-28.
- Pasłęk : spotkania z historią i legendą / Wiesław Rodzewicz, Józef Włodarski. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1996. – S. 65-68.
- Włodarski Józef: 400-lecie kościoła p.w. św. Jerzego w Pasłęku / Józef Włodarski // W: Pasłęk - 700 lecie : ludzie, religia, historia / pod red. Wiesława Rodzewicza, Józefa Włodarskiego. - Pasłęk : [Parafia Świętego Józefa], 1998. – S. 164-167.
Zobacz też
- Kościół św. Jerzego i cerkiew św. Onufrego w Pasłęku, materiał zamieszczony na stronie internetowej www.zabytki.mazury.pl [dostęp 10.01.2014 r.]
