Wojciech Kętrzyński: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m |
|||
| Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Image:2_Portret_Ketrzynskiego.jpg|thumb|right|200px|Wojciech Kętrzyński<br>Źródło:http://www.gizycko.pl/]] | [[Image:2_Portret_Ketrzynskiego.jpg|thumb|right|200px|Wojciech Kętrzyński<br>Źródło:http://www.gizycko.pl/]] | ||
| + | (1838-1918) – działacz mazurski, historyk, polityk, bibliotekarz, kustosz, etnograf, publicysta i poeta, wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie | ||
| + | == Rodzina<br> == | ||
| + | [[Image:Tablica_w_Gizycku.jpeg|thumb|left|150px|Tablica pamiątkowa w Giżycku, miejscu urodzin W.Kętrzyńskiego<br>Źródło:http://www.giżycko.pl]]Urodził się w Giżycku, 11 lipca 1838 r., jako Adalbert von Winkler, syn Józefa Winklera, oficera pruskiego i Niemki Eleonory z domu Raabe, pochodzącej z Nowej Wsi pod Iławą. Ojciec wywodził się ze szlacheckiej rodziny a nazwisko zawdzięczał miejscowości "Kętrzyno" w powiecie wejherowskim. Dziadkowi dopisano „von Winkler” do nazwiska , a ojciec Wojciecha Kętrzyńskiego zaczął używać już tylko samego dopisku. | ||
| + | == Nauka<br> == | ||
| + | W latach 1849-1853 (po śmierci ojca w 1846 r.) przebywał w Domu Sierot po Wojskowych w Poczdamie. W dwa lata, od 1853 do 1855, zrobił pięcioletni kurs progimnazjum w Lecu (Giżycko) a następnie Gimnazjum w Rastemborku (Kętrzyn). W 1859 r. zdał egzamin maturalny i 13 października tegoż roku rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Albertyna w Królewcu. Dzięki studiom historycznym poznał przeszłość własnego rodu. Przekonał się, że był on od wieków polski i szlachecki. W 1856 r. z listu od siostry dowiedział się też o swoim polskim pochodzeniu i dawnym nazwisku rodowym „Kętrzyński". Złożył wówczas wniosek do władz uniwersyteckich i urzędowo przeprowadził zmianę imienia i na-zwiska z „Adalbert von Winkler ” na „Wojciech von Kętrzyński”. Pisał w 1861r. : „Byłem zatem Polakiem już nie tylko z przekonania, ale i z nazwiska…” | ||
| + | == Działalność patriotyczna<br> == | ||
| + | Kętrzyński brał udział w powstaniu styczniowym, przewożąc tajne dokumenty i broń. Został aresztowany 11 września 1663 r., za przewóz broni dla ks. Mariana Kwiatkowskiego, komendanta wojennego w Janowie pod Orzycem i osadzony w więzieniu, w Górnej Bramie w Olsztynie. | ||
| + | [[Image:Ketrzynski_Olsztyn.JPG|thumb|left|150px|Olsztyn- tablica upamiętniająca miejsce uwięzienia W.Kętrzyńskiego za udział w powstaniu styczniowym<br>Źródło:http://commons.wikimedia.org/wiki/]] | ||
| + | Olsztyński sąd uwolnił Kętrzyńskiego, ale został on ponownie aresztowany w październiku tegoż roku i osadzony w więzieniu Moabit w Berlinie. Tam, w trakcie „Polen Protzesu”, usłyszał początkowo zarzut zdrady stanu, potem został od tego zarzutu uniewinniony i w końcu w grudniu 1864 r. skazany na rok twierdzy kłodzkiej. Podczas mowy obrończej w czasie procesu berlińskiego powiedział: „Mój ojciec był Polakiem, moja matka jest Niemką (...) mimo to zawsze czułem się Polakiem, nawet wtedy, kiedy nie rozumiałem żadnego słowa po polsku.” W więzieniu przetłumaczył na łacinę swoją pracę doktorską „O wojnie, którą Bolesław Wielki stoczył z królem niemieckim Henrykiem w latach 1002- 1005" . Po wyjściu na wolność, udał się z powrotem do Królewca na uniwersytet, gdzie rozprawę obronił 12 grudnia 1865 r. | ||
| + | Mówi się, że Kętrzyński "wrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom". W 1871 r. założył on tajne Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej, później przekształcone w Komitet Nie-sienia Pomocy Mazurom (1872), następnie zaś w Centralny Komitet dla Mazur, Śląska i Po-morza. Wspierał materialnie "Gazetę Lecką" oraz "Mazura". W wielu reportażach odsłaniał niebezpieczeństwo zniemczenia ludności mazurskiej z jednej strony a głębokie przywiązanie tejże do kultury i języka polskiego, z drugiej. Najbardziej głośne stały się jego "Szkice Prus Wschodnich" - będące jakby kontynuacją wydrukowanej w 1872 r. broszury "O Mazurach", w której zwracał się o pomoc dla wynaradawianych Mazurów. Jego rozprawy naukowe dały nieomylne świadectwo naszych praw do Pomorza, Prus Zachod-nich i Wschodnich, do Królewca. | ||
| + | [[Image:Okladka.jpg|thumb|right|160px|<br>Źródło:http://kpbc.umk.pl/]] | ||
| + | == Dorobek naukowy<br> == | ||
| − | + | Interesował się średniowiecznymi stosunkami polsko-niemieckimi, dziejami Zakonu Krzyżac-kiego i historią praojczyzny Słowian. Opublikował ponad dwieście dzieł, rozpraw i artykułów, z których najważniejsze dotyczą dziejów i etnografii Pomorza i Mazur, kwestii krzyżackiej, jak również wędrówek Słowian na terenach Europy Zachodniej. | |
| − | + | Wprowadził do nauk polskich problematykę prusko – mazurską. Jego prace poświęcone były bowiem zagadnieniom narodowości polskiej i polskim nazwom miejscowości Prus Zachod-nich i Wschodnich oraz Pomorza. Poprzez poszukiwania w dokumentach ustalał on rodowody zgermanizowanych Mazurów i Kaszubów. Opublikował ponad dwieście dzieł, rozpraw i artykułów | |
| − | |||
| − | |||
[[Image:Pomnik_w_Ketrzynie_.jpg|thumb|right|200px|Pomnik W.Ketrzyńskiego w Kętrzynie<br>Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/]] | [[Image:Pomnik_w_Ketrzynie_.jpg|thumb|right|200px|Pomnik W.Ketrzyńskiego w Kętrzynie<br>Źródło:http://pl.wikipedia.org/wiki/]] | ||
[[Image:Lyczakow.jpg|thumb|right|150px|Grób W.Kętrzyńskiego na Cmentarzu Łyczakowskim<br>Źródło:http://pl.wikipedia.org/w/]] | [[Image:Lyczakow.jpg|thumb|right|150px|Grób W.Kętrzyńskiego na Cmentarzu Łyczakowskim<br>Źródło:http://pl.wikipedia.org/w/]] | ||
| − | + | ||
Wersja z 09:50, 9 mar 2012
(1838-1918) – działacz mazurski, historyk, polityk, bibliotekarz, kustosz, etnograf, publicysta i poeta, wieloletni dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Lwowie
Rodzina
Nauka
W latach 1849-1853 (po śmierci ojca w 1846 r.) przebywał w Domu Sierot po Wojskowych w Poczdamie. W dwa lata, od 1853 do 1855, zrobił pięcioletni kurs progimnazjum w Lecu (Giżycko) a następnie Gimnazjum w Rastemborku (Kętrzyn). W 1859 r. zdał egzamin maturalny i 13 października tegoż roku rozpoczął studia historyczne na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Albertyna w Królewcu. Dzięki studiom historycznym poznał przeszłość własnego rodu. Przekonał się, że był on od wieków polski i szlachecki. W 1856 r. z listu od siostry dowiedział się też o swoim polskim pochodzeniu i dawnym nazwisku rodowym „Kętrzyński". Złożył wówczas wniosek do władz uniwersyteckich i urzędowo przeprowadził zmianę imienia i na-zwiska z „Adalbert von Winkler ” na „Wojciech von Kętrzyński”. Pisał w 1861r. : „Byłem zatem Polakiem już nie tylko z przekonania, ale i z nazwiska…”
Działalność patriotyczna
Kętrzyński brał udział w powstaniu styczniowym, przewożąc tajne dokumenty i broń. Został aresztowany 11 września 1663 r., za przewóz broni dla ks. Mariana Kwiatkowskiego, komendanta wojennego w Janowie pod Orzycem i osadzony w więzieniu, w Górnej Bramie w Olsztynie.
Źródło:http://commons.wikimedia.org/wiki/
Olsztyński sąd uwolnił Kętrzyńskiego, ale został on ponownie aresztowany w październiku tegoż roku i osadzony w więzieniu Moabit w Berlinie. Tam, w trakcie „Polen Protzesu”, usłyszał początkowo zarzut zdrady stanu, potem został od tego zarzutu uniewinniony i w końcu w grudniu 1864 r. skazany na rok twierdzy kłodzkiej. Podczas mowy obrończej w czasie procesu berlińskiego powiedział: „Mój ojciec był Polakiem, moja matka jest Niemką (...) mimo to zawsze czułem się Polakiem, nawet wtedy, kiedy nie rozumiałem żadnego słowa po polsku.” W więzieniu przetłumaczył na łacinę swoją pracę doktorską „O wojnie, którą Bolesław Wielki stoczył z królem niemieckim Henrykiem w latach 1002- 1005" . Po wyjściu na wolność, udał się z powrotem do Królewca na uniwersytet, gdzie rozprawę obronił 12 grudnia 1865 r. Mówi się, że Kętrzyński "wrócił Mazury Polsce, a Polskę Mazurom". W 1871 r. założył on tajne Towarzystwo Mazurskiej Inteligencji Ludowej, później przekształcone w Komitet Nie-sienia Pomocy Mazurom (1872), następnie zaś w Centralny Komitet dla Mazur, Śląska i Po-morza. Wspierał materialnie "Gazetę Lecką" oraz "Mazura". W wielu reportażach odsłaniał niebezpieczeństwo zniemczenia ludności mazurskiej z jednej strony a głębokie przywiązanie tejże do kultury i języka polskiego, z drugiej. Najbardziej głośne stały się jego "Szkice Prus Wschodnich" - będące jakby kontynuacją wydrukowanej w 1872 r. broszury "O Mazurach", w której zwracał się o pomoc dla wynaradawianych Mazurów. Jego rozprawy naukowe dały nieomylne świadectwo naszych praw do Pomorza, Prus Zachod-nich i Wschodnich, do Królewca.
Dorobek naukowy
Interesował się średniowiecznymi stosunkami polsko-niemieckimi, dziejami Zakonu Krzyżac-kiego i historią praojczyzny Słowian. Opublikował ponad dwieście dzieł, rozpraw i artykułów, z których najważniejsze dotyczą dziejów i etnografii Pomorza i Mazur, kwestii krzyżackiej, jak również wędrówek Słowian na terenach Europy Zachodniej. Wprowadził do nauk polskich problematykę prusko – mazurską. Jego prace poświęcone były bowiem zagadnieniom narodowości polskiej i polskim nazwom miejscowości Prus Zachod-nich i Wschodnich oraz Pomorza. Poprzez poszukiwania w dokumentach ustalał on rodowody zgermanizowanych Mazurów i Kaszubów. Opublikował ponad dwieście dzieł, rozpraw i artykułów
