Klemens Frenszkowski

(1899-1964) - urzędnik pocztowy, działacz społeczny, dialektolog, pisarz

Biografia

Urodzony 20 lipca 1899 r. w Tuławkach k. Olsztyna, w rodzinie chłopskiej (syn Jakuba i Elżbiety). Ukończył szkołę średnią w Reszlu i wkrótce potem – tuż przed zakończeniem I wojny światowej - został powołany do armii pruskiej. W latach 1918-1920 pracował w Olsztynie jako urzędnik pocztowy, biorąc aktywny udział w działalności polskich towarzystw regionalnych i żywo angażując się w przygotowanie plebiscytu na Warmii, Mazurach i Powiślu 1920 r. W wyniku niekorzystnego dla Polaków wyniku plebiscytu Frenszkowski w 1921 r. musiał wyjechać z Olsztyna do Grudziądza - i tam nadal pracował w zawodzie (następnie zaś w Lidzbarku Welskim i Fordonie). Tam też kontynuował działalność społeczno-polityczną w Polskim Związku Zachodnim. Tuż po wybuchu II wojny światowej, już w pierwszych dniach września 1939 r., pospiesznie przeniósł się do Skierniewic jako jeden z zagrożonych aresztowaniem przez faszystów. W marcu 1945 r. powrócił do Olsztyna i zorganizował pierwszy urząd pocztowy. Wkrótce potem został jego naczelnikiem. Jednocześnie tuż po zakończeniu wojny nawiązał współpracę z Pracownią Dialektologiczną Polskiej Akademii Nauk, dla której rejestrował regionalne słownictwo gwarowe, opisywał zwyczaje i wierzenia ludowe. W latach 1947-1957 pracował aż do emerytury jako urzędnik w olsztyńskim Biurze Zbytu Drewna w Olsztynie. Zmarł 4 czerwca 1964 r.

Twórczość

W trzy lata po śmierci Frenszkowskiego w 1967 r., Wydawnictwo "Pojezierze" wydało zbiór jego opowiadań pod tytułem Śmierć Brunaczki. W 1964 r. za pozostawioną w rękopisie powieść Janek pośmiertnie przyznano pisarzowi III nagrodę w konkursie Wydziału Kultury Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie oraz olsztyńskiego Oddziału Związku Literatów Polskich.

1. Frenszkowski, Klemens: Janek / Klemens Frenszkowski. - Olsztyn ; Białystok: „Pojezierze”, 1979.
2. Frenszkowski, Klemens: Pamiętnik Warmiaka / Klemens Frenszkowski ; wstęp i oprac. Jan Chłosta. - Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego, 2005.- (Rozprawy i Materiały Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, 0585-3893 ; nr 225)
3. Frenszkowski, Klemens: Śmierć Brunaczki : opowiadania / Klemens Frenszkowski ; [il. Hieronim Skurpski]. - Olsztyn: Wydawnictwo „Pojezierze”, 1967.

Bibliografia

1. Chłosta, Jan: Warmia z cenzurą : Jan Chłosta wydał pamiętnik Klemensa Frenszkowskiego / Jan Chłosta ; rozm. Anna Szapiel // „Gazeta Olsztyńska". - 2006, nr 44, dod. „Olsztyn Dzień po Dniu", nr 750, s. 4.
2. H.G.-B.: Klemens Frenszkowski / H.G.-B. w:// Oracki, Jan: Współcześni pisarze województwa olsztyńskiego. – Olsztyn, Wydawnictwo „Pojezierze”, s. 17-18.
3. Klemens Frenszkowski : (1899-1964) / oprac. AP // „Gazeta Wyborcza”. - 2002, nr 170, dod. „Olsztyn", s. 6.
4. Kruk, Erwin: Opowiadania mazurskie / Erwin Kruk // „Głos Olsztyński". - 1968, nr 96, s. 3.
5. Swat, T.: Śmierć Brunaczki / T. Swat // „Głos Olsztyński”. - 1968 nr 189 s. 4.