Tekst źródłowy strony Pałac w Grazymach

Zabytek architektury wzniesiony na początku XX wieku. 

==Lokalizacja==
Rezydencja została wybudowana na wzniesieniu, na terenie wsi [[ewim:Grazymy|Grazymy]] (niem. Grasnitz), pomiędzy dawnym parkiem, a kompleksem zabudowań gospodarczych, nieopodal [[ewim:Jezioro Łęguty|jeziora Łęguty]]. Wieś położona jest w [[ewim:Powiat olsztyński|powiecie olsztyńskim]], w [[ewim:Gietrzwałd (gmina wiejska)| gminie Gietrzwałd]] (25 km na wschód od [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]). 

==Historia==
Majątek rycerski istniał w tym miejscu już w czasach krzyżackich. W 1352 roku wielki mistrz [[ewim: Winrich von Kniprode |Winrich von Kniprode]] nadał okoliczne ziemie braciom Jakubowi i Piotrowi z prawem dziedziczenia. W XV wieku Grazymy były własnością rodziny von Grasniss, od połowy XVI wieku do 1725 roku – rodu von Borcke, a następnie von der Groeben. Do tego ostatniego rodu dobra należały aż do lat dwudziestych XIX wieku. Wówczas w wyniku ślubu Luisy von der Groeben z Augustem von Stein-Kamieński, pałac przeszedł w ręce jego rodziny. Obecna rezydencja powstała w 1924 roku, po tym jak dwa lata wcześniej poprzednia została zniszczona w wyniku pożaru, spowodowanego uderzeniem pioruna. Po drugiej wojnie światowej pałac przeznaczono na dom dziecka. Od 1956 roku znajduje się tam Dom Opieki Społecznej.

==Opis==
Rezydencja została posadowiona na miejscu budowli wcześniejszych (pierwsze wzniesiono już w XIV wieku, miały one charakter obronny), dlatego tez posiada XVIII-wieczna mury oraz kamienne, sklepione piwnice i fundamenty z czasów średniowiecznych. W 1924 roku przydano jej neobarokowe elewacje. Główna bryła jest dwukondygnacyjna, z użytkowym poddaszem, nakryta mansardowym dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej i ogrodowej rozbudowują ją skrajne ryzality o dachach równych wysokości części głównej. Rzut budowli przypomina literę H, ale niezbyt regularną, ryzality od strony ogrodu nie są bowiem równej długości. W poszczególnych elewacjach umieszczono także tarasy. W otoczeniu pałacu znajduje się dawny park o charakterze krajobrazowym, rewaloryzowany pod koniec lat 90-tych XX wieku, a także zabudowania gospodarcze niegdysiejszego majątku, pochodzące w większości z pierwszej połowy XIX wieku. We wnętrzach zachowały się niektóre elementy dawnego wyposażenia, m.in. piece wykonane przez mistrza z [[ewim:Malbork|Malborka]], [[ewim:Walther Wendl |Walthera Wendla]]. 

==Galeria zdjęć==
 <gallery widths=180px heights=180px perrow=5>
File: palac_grazymy_4.jpg|Fot. Frederik Blattgerste. 2012 rok.<br>Źródło: [http://www.ostpreussen.net/ostpreussen/orte.php?stadt=167 www.ostpreussen.net]
File: palac_grazymy_1.jpg|Fot. 1925/1940 rok.<br>Źródło: [http://www.bildarchiv-ostpreussen.de/suche/index.html.po#!start=1 www.bildarchiv-ostpreussen.de] Nr id. 8359.
File: palac_grazymy_2.jpg|Dawne wnętrze pałacu.<br>Źródło: [http://www.dpsgrazymy.pl/index.php/historia www.dpsgrazymy.pl]
File:Grazymy 14.jpg|Prace podopiecznych Domu Pomocy Społecznej w Pałacu w Grazymach prezentowane były podczas VI Kiermaszu Świątecznego w Olsztynie, 12 grudnia 2014 r. <br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]
</gallery>

==Bibliografia==
#Gaworski, Marek: ''Zamki, pałace, dwory w Polsce'' / Marek Gaworski. - Warszawa : "Arkady", 2012. - S. 342.
#Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: ''Pałace i dwory dawnych Prus Wschodnich: dobra utracone czy ocalone'' / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. - Olsztyn : Wspólnota Kulturowa Borussia, 1999. – S. 118-120.
#Skurzyński, Piotr: ''Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny'' / Piotr Skurzyński. - Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 86.

==Zobacz też==
*''Pałac w Grazymach'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.it.gokgietrzwald.pl/?page=46&lang=1&Palac-w-Grazymach.html www.it.gokgietrzwald.pl] [dostęp 16.02.2014 r.]

[[Category:Pałace i dwory]]
[[Category:Gietrzwałd (gmina wiejska)]]
[[Category:Powiat olsztyński]] 
[[Category:1919-1944]]