Tekst źródłowy strony Organy w Kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego w Działdowie

[[image:kosc podw dzialdowo.jpg|thumb|right|290px|Źródło: [https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dzia%C5%82dowo_-_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Podwy%C5%BCszenia_Krzy%C5%BCa_%C5%9Awi%C4%99tego.jpg Wikimedia Commons]]]
==Historia==
Najstarsza znana informacja nt. organów w [[ewim:Działdowo|działdowskim]] kościele ewangelickim pochodzi z 1794 r. – wtedy, 11 lipca, spłonęło całe wyposażenie kościoła łącznie z instrumentem. Świątynia została odbudowana, zaś w 1800 r. zakupiono w Królewcu nowe organy. Jednak podczas I wojny światowej obiekt znów został zniszczony i po jej zakończeniu – odbudowany. Nowe organy powstały w 1931 r. w pracowni gdańskiego organmistrza Józefa Goebla. Instrument posiadał trakturę pneumatyczną i 20-rejestrowy zespół dźwięku rozłożony na dwa manuały i jeden pedał. Kościół wraz z instrumentem w nienaruszonym stanie przetrwał II wojnę, jednak potem władza ludowa celowo dopuściła do ograbienia i dewastacji wnętrza oraz samego budynku. Mimo tego w 1973 r. jeszcze ciągle istniała kompletna frontowa oprawa organów z wszystkimi piszczałkami w prospekcie.
==Organizacja==
W 1987 r. w tym miejscu została utworzona Rzymsko-Katolicka Parafia pw. Podwyższenia Krzyża Świętego. W przejętym przez parafię dawnym kościele ewangelickim wnętrze oraz stare organy były kompletnie zdewastowane – z dawnego instrumentu zachowała się jedynie stolarka zewnętrznej szafy organowej oraz szczątki miecha. Reszta została rozkradziona lub zdewastowana. W 1996 r. z inicjatywy proboszcza Parafii ks. Henryka Jędrzyńskiego rozpoczęto budowę nowych organów. Budową zajął się organmistrz Kazimierz Urabański z Bydgoszczy. Rekonstrukcję graficzną prospektu organowego opracował rzeczoznawca ds. a organów mgr Marian Dorawa z Torunia. Prace nad odbudową rozpoczęły się wiosną 1987 r. a zakończyły jesienią. Odbudowa instrumentu kosztowało ok. 100 tysięcy zł. Pieniądze pochodziły z ofiar pieniężnych od rodzin Parafii. 
==Opis==
Frontowa oprawa organów została zrekonstruowana i zachowana w stylu poprzednich z 1931 r. Instrument posiada 16 rejestrów rozłożonych na dwie klawiatury ręczne i jedną nożną oraz trakturę pneumatyczną i wiatrownice pneumatyczno-stożkowe.
==Bibliografia==
#Brzozowski, Sławomir: ''Dziesięć lat temu odbudowano organy piszczałkowe w kościele pw. Podwyższenia Krzyża Świętego'' / Sławomir Brzozowski // „Gazeta Działdowska”. – 2007, nr 38, s. 2.
[[Category:Rzemiosło artystyczne]][[Category:Organy]] [[Category:Zabytki techniki]] [[Category:Organy]][[Category:Powiat działdowski]][[Category:Działdowo]] [[Category:1990-]]