Tekst źródłowy strony Kościół pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach

[[Image:Klewki Kosciol Walentego 2023.jpg|thumb|right|400px|Fot. Janusz Gerszberg]]
[[Image:klewki.jpg|thumb|right|350px|© Mirosław Garniec]]
[[Image: kosciol_walenty_klewki_1a.jpg|thumb|right|350px| Fot. Mieczysław Kalski]]
[[Image: kosciol_walenty_klewki_2a.jpg|thumb|right|350px| Fot. Mieczysław Kalski]]
Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w XV wieku. 

==Lokalizacja==
Kościół został wybudowany w centrum wsi [[ewim:Klewki |Klewki]] (niem. Klaukendorf). Wieś położona jest 6 km od [[ewim:Olsztyn |Olsztyna]] przy trasie na [[ewim:Szczytno |Szczytno]]. 

==Historia==
Pierwszy kościół w tej miejscowości wzniesiono około 1352 roku. Został on jednak zniszczony w wyniku pożaru na początku XV wieku. Po odbudowie, został konsekrowany w 1581 roku przez biskupa warmińskiego [[Marcin Kromer |Marcina Kromera]] ku czci św. Marii Magdaleny. I ta budowla ucierpiała w wyniku pożaru w 1718 roku. W trakcie odbudowy przemurowano wówczas okna, dobudowano drewniana wieżę i położono nowy strop nad nawą. Następnie kościół został ponownie konsekrowany w 1720 roku przez biskupa pomocniczego [[ewim:Jan Franciszek Kurdwanowski |Jana Franciszka Kurdwanowskiego]] ku czci św. Walentego i św. Rocha. Gruntowny remont kościoła, połączony z częściową przebudową miał również miejsce w 1829 roku. 

==Opis==
Jest to kościół gotycki, orientowany, wzniesiony z kamienia polnego i cegły, na kamiennej podmurówce. Do nawy głównej, od strony północnej przylega zakrystia, a od strony zachodniej, drewniana wieża. Cechą charakterystyczna wieży jest to, iż w dolnej części jej ściany są pochylone do środka, natomiast w górnej są pionowe. Ściany nawy są oszkarpowane. Jej wnętrze o charakterze salowym przykryte zostało drewnianym stropem. Znajduje się na nim polichromia wykonana w latach 1720-1737, prawdopodobnie przez [[ewim:Matthias Meyer |Matthiasa Meyera]]. Malowidła w stylu barokowo-ludowym przedstawiają postacie Immaculaty, św. Walentego i św. Rocha w ornamentalnym obramieniu. Na obrzeżach znajdują się malowane medaliony z Tajemnicami Różańca. 

==Wyposażenie==
Późnobarokowy ołtarz główny, z końca XVIII wieku pochodzi prawdopodobnie z warsztatu [[ewim:Chrystian Bernard Schmidt |Chrystiana Bernarda Schmidta]] z [[ewim:Reszel |Reszla]]. Umieszczono w nim obraz św. Walentego w intarsjowanej ramie z 1768 roku. W ołtarzu bocznym lewym z lat 1720-1730 znajduje się obraz Ukrzyżowania w środku i Rodziny Najświętszej Maryi Panny w zwieńczeniu. W prawym ołtarzu bocznym znajduje się barokowy obraz św. Rocha okryty srebrną sukienką, a w zwieńczeniu obraz Matki Boskiej Bolesnej z siedmioma metalowymi mieczami. Barokowa ambona, ze sceną Chrystusa nauczającego w świątyni, wyróżniona została iluzjonistycznym wizerunkiem drzwi,. Chór muzyczny i organy pochodzą z XVIII wieku. W bocznej wnęce umieszczono ludową Pietę z XVI wieku, natomiast na belce tęczowej późnogotycką Grupę Ukrzyżowania z około 1520 roku. W kościele znajduje się także szereg cennych zabytków sztuki złotniczej, w tym m.in.:
*[[Monstrancja z kościoła pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach|monstrancja]] z 1752 roku, pacyfikał z 1750 roku, kadzielnica, puszka z około 1753 roku oraz sukienka srebrna na obrazie św. Rocha, wykonane przez złotnika z [[ewim:Olsztyn |Olsztyna]], [[ewim:Jan Geese |Jana Geese’go]].
*kielich renesansowy z 1603 roku, ufundowany przez kanonika [[ewim:Jan Woraiński |Jana Woraińskiego]], 
*kielich z 1682 roku. 

==Zobacz też==
*[[ewim:Parafia pw. św. Walentego w Klewkach|Parafia pw. św. Walentego w Klewkach]]
*[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]
*[[ewim:Jan Franciszek Kurdwanowski |Jan Franciszek Kurdwanowski]]
*[[ewim:Matthias Meyer |Matthias Meyer]]
*[[ewim:Chrystian Bernard Schmidt |Chrystian Bernard Schmidt]]
*[[Monstrancja z kościoła pw. św. Walentego i św. Rocha w Klewkach]]
*[[ewim:Jan Geese |Jan Geese]]
*[[ewim:Jan Woraiński |Jan Woraiński]]

==Bibliografia==
#''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej''. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 84-87.
#Piskorska, Józefa: ''Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku''. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 53-54. 
#''Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii''. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 42-44. 
#Rzempołuch, Andrzej: ''Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich'' / Andrzej Rzempołuch. – Olsztyn : Remix, 1992. – S. 109-110. 
#Skurzyński, Piotr: ''Warmia i polskie Dolne Prusy: przewodnik turystyczny'' / Piotr Skurzyński. – Gdynia : Wydawnictwo Region, 2012. – S. 84. 


[[Category:Kościoły i kaplice]]

[[Category:Powiat olsztyński]]
[[Category:Purda (gmina wiejska)]]
[[Category:1401-1500]]