Tekst źródłowy strony Kościół pw. św. Marii Magdaleny i św. Walentego w Lutrach

[[Image: kosciol_maria_lutry_1a.jpg|thumb|right|200px| Fot. Mieczysław Kalski ]]
[[Image: kosciol_maria_lutry_1b.jpg|thumb|right|200px| Fot. Mieczysław Kalski ]]
[[Image: kosciol_maria_lutry_1c.jpg|thumb|right|200px| Fot. Mieczysław Kalski ]]

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w drugiej połowie XIX wieku.

==Lokalizacja==
Kościół został wybudowany w centrum wsi [[ewim:Lutry |Lutry]] (niem. Lautern). Wieś położona jest w [[ewim:Powiat olsztyński| powiecie olsztyńskim]], w [[ewim:Kolno (gmina wiejska) |gminie Kolno]].

==Historia== 
Kościół w tej miejscowości zbudowano już w drugiej połowie XIV wieku. W 1550 roku został on jednak zniszczony w wyniku pożaru. Wkrótce potem został odbudowany; jego konsekracji dokonał biskup warmiński [[Marcin Kromer |Marcin Kromer]] w 18 kwietnia 1580 roku, ku czci św. Marii Magdaleny. Kościół obecnie istniejący zbudowano w latach 1860-1863, a jego konsekrację przeprowadził biskup [[ewim: Andrzej Thiel |Andrzej Thiel]] 3 czerwca 1893 roku. Świątyni dodano wówczas nowy tytuł – św. Walentego. 

==Opis==
Jest to kościół orientowany, halowy, trójnawowy. Wzniesiono go w stylu neogotyckim z cegły na kamiennej podmurówce. Po stronie wschodniej znajduje się wyodrębnione z korpusu, trójbocznie zamknięte prezbiterium, po zachodniej wysoka trzykondygnacyjna wieża z kruchtą. Zdobią ją podłużne blendy, prześwity i szczyciki zakończone krzyżami. Po obu stronach wieży znajdują się dwie niższe wieżyczki, zwieńczone hełmami ostrosłupowymi. Korpus nawowy został oszkarpowany. Zdobią go podłużne ostrołukowe okna, a także szczyty schodkowo-sterczynowe (szczególnie okazały jest szczyt wschodni). Całość przykryto dachem dwuspadowym z dachówki. 

==Wyposażenie==
Wyposażenie wnętrza pochodzi głównie z okresu ostatniej odbudowy i utrzymane jest w stylu neogotyckim. Na uwagę zasługują zwłaszcza dwie rzeźby o cechach ludowego baroku: Madonna i Niepokalana, a także cenne zabytki sztuki złotniczej, w tym:
*kielich z 1751 roku, wykonany przez [[ewim:Jan Geese |Jana Geese]], złotnika z [[ewim:Olsztyn |Olsztyna]],
*pacyfikał w formie krzyża z 1751 roku, wykonany przez [[ewim:Georg Friedrich Demut |Georga Friedricha Demuta]],
*kadzielnica rokokowa z 1772 roku, wykonana przez [[ewim:Christof Hermann |Christofa Hermanna]],
*srebrna taca z ampułkami, sygnowana ''E.L.''

==Ciekawostki==
*Niegdyś w kościele znajdowała się puszka eucharystyczna z połowy XIV wieku, Obecnie przechowywana jest w [[Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie |katedrze św. Jakuba w Olsztynie]].

==Zobacz też==
*[[ewim:Parafia pw. św. Marii Magdaleny w Lutrach|Parafia pw. św. Marii Magdaleny w Lutrach]]
*[[Marcin Kromer |Marcin Kromer]]
*[[ewim: Andrzej Thiel |Andrzej Thiel]]
*[[ewim:Jan Geese |Jan Geese]]
*[[ewim:Georg Friedrich Demut |Georg Friedrich Demut]]
*[[ewim:Christof Hermann |Christof Hermanna]]
*[[Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie]]

==Bibliografia==
#''Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej''. Tom 1 / red. Bronisław Magdziarz. – Olsztyn : Kuria Metropolitalna Archidiecezji Warmińskiej, 1999. – S. 178-179. 
#''Przewodnik po zabytkowych kościołach Południowej Warmii.'' – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 1973. – S. 51-52. 
#Piskorska, Józefa: ''Złotnictwo sakralne na Warmii w okresie baroku. Cz. II, Ilustrowany katalog zachowanych dzieł'' / Józefa Piskorska. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2007. – S. 68.

==Linki==
#''Lutry: kościół św. św. Marii Magdaleny i Walentego z 1863 roku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://naszawarmia.pl/70384,Lutry-kosciol-sw-sw-Marii-Magdaleny-i-Walentego-z-1863-roku.html#axzz2lpc9zMp8 www.naszawarmia.pl] [dostęp 26.11.2013 r.]


[[Category:Kościoły i kaplice]]

[[Category:Powiat olsztyński]]
[[Category:Kolno (gmina wiejska)]]
[[Category:1801-1918]]