Tekst źródłowy strony Kaplica pw. Zbawiciela w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony w pierwszej połowie XVIII wieku. 

==Lokalizacja==
Kaplicę dobudowano do korpusu [[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku |katedry]], przy drugim od zachodu przęśle nawy południowej. 

==Historia==
Kaplica została wzniesiona ku czci Zbawiciela i relikwii świętych przez biskupa [[ewim:Krzysztof Szembek |Krzysztofa Andrzeja Szembeka]]. Po roku 1740 miało to też być miejsce pochówku fundatora (stąd inna jej nazwa – kaplica Szembeka). Budowę rozpoczęto w 1732 roku, a w 1735 roku nastąpiła konsekracja kaplicy. Prace nad jej wystrojem trwały do 1742 roku. Obiekt był remontowany w latach 1877, 1901 i 1950. 

==Opis==
Kaplicę, murowaną z cegły i otynkowaną, wzniesiono na planie kwadratu (o wklęsłych narożach), w stylu barokowym. Jej wnętrze powstało na planie kolistym z czterema głębokimi, niskimi wnękami arkadowymi. Elewacje zewnętrzne ozdobiono pilastrami w narożach, cokołem i szerokim fryzem podokapowym. Od strony południowej znajduje się marmurowa płyta z 1735 roku, z napisem dotyczącym fundacji i konsekracji kaplicy. Całość przykryto kopułą z latarnią i spłaszczonym hełmem, obitą blachą. Pod kaplicą znajduje się niedostępna krypta grobowa. Wnętrze kaplicy zdobi polichromia późnobarokowa, wykonana po 1735 roku przez [[ewim:Maciej Meyer |Macieja Meyera]] z [[ewim:Lidzbark Warmiński |Lidzbarka Warmińskiego]]. W medalionach uwieńczono popiersia świętych: Makarego, Marcina papieża, Wacława, Iwo, Błażeja, Henryka, Maurycego, Emiliana, Hilarego, Ludwika, Jana Nepomucena, Izydora, Jana, Karola Boromeusza, Albana, Łazarza. Nad wejściem widnieje scena Widzenia św. Teodora z Amazji, w kopule – Adoracja św. Trójcy przez Wszystkich Świętych i postacie starotestamentowe.

==Wyposażenie==
W południowej wnęce ściany ustawiono późnobarokowy [[Ołtarz w Kaplicy Zbawiciela i Wszystkich Świętych we Fromborku|Ołtarz Zbawiciela]], z pierwszej połowy XVIII wieku. Znajduje się w nim, współczesny ołtarzowi, obraz Chrystusa Zwycięskiego adorowanego przez Wszystkich Świętych, a także mensa sarkofagowa z relikwiarzem w formie trumny. W obramienie obrazu, mensę i trumnę wpuszczono oszklone skrzynki na relikwie ze srebrnymi, repusowanymi ramami dekorowanymi ornamentem regencyjnym, wykonanymi w latach 1730-1738 przez [[ewim:Jan Krzysztof Geese |Jana Krzysztofa Geese]], złotnika z [[ewim:Olsztyn|Olsztyna]]. Umieszczona w wejściu żelazna krata późnobarokowa została wykonana w 1732 roku przez [[ewim:Jan Schwarz |Jana]] i [[ewim: Krzysztof Schwarz |Krzysztofa Schwarzów]] z [[ewim:Reszel |Reszla]].

==Hasła powiązane==
*[[Bazylika Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Andrzeja we Fromborku| Bazylika Archikatedralna we Fromborku]]
*[[Szpital pw. Św. Ducha we Fromborku]]
*[[Kościół pw. św. Mikołaja we Fromborku]]
*[[Kaplica pw. św. Anny we Fromborku|Kaplica pw. św. Anny we Fromborku]]
*[[ewim:Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku|Kaplica pw. św. Jerzego we Fromborku]]
*[[Kaplica pw. św. Jerzego w Bazylice Archikatedralnej we Fromborku]]
*[[ewim:Wieża dzwonna katedry we Fromborku|Wieża dzwonna katedry we Fromborku]]
*[[ewim:Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku|Wieża Mikołaja Kopernika we Fromborku]]
*[[ewim:Grota we Fromborku|Grota we Fromborku]]
*[[ewim:Cmentarz kanonicki we Fromborku|Cmentarz kanonicki we Fromborku]]
*[[ewim:Zespół kurii kanonicznych we Fromborku|Zespół kurii kanonicznych we Fromborku]]
*[[Muzeum_Mikołaja_Kopernika_we_Fromborku|Muzeum Mikołaja Kopernika we Fromborku]]
*[[ewim:Krzysztof Szembek |Krzysztof Andrzej Szembek]]
*[[ewim:Maciej Meyer |Maciej Meyer]] 
*[[Ołtarz w Kaplicy Zbawiciela i Wszystkich Świętych we Fromborku|Ołtarz Zbawiciela]]
*[[ewim:Jan Krzysztof Geese |Jan Krzysztof Geese]]
*[[ewim:Jan Schwarz |Jan Schwarz]] 
*[[ewim: Krzysztof Schwarz |Krzysztof Schwarz]]
<br>

==Bibliografia==
#''Katedra we Fromborku'' / tekst Janina Bosko; zdj. Jacek Maciej Wojtkowski. – Olsztyn : Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, 2010. – S. 17.
#''Województwo elbląskie'' / oprac. aut. Marian Arszyński i Marian Kutzner; red. nacz. Jerzy Z. Łoziński, Barbara Wolff-Łozińska. – Warszawa : Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1980. – S. 85-86.

==Zobacz też==
*''Kaplica Zbawiciela we Fromborku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://frombork.art.pl/pl/kaplica-zbawiciela-fromborku/ www.frombork.art.pl] [dostęp 12.01.2014 r.]


[[Category:Kościoły i kaplice]]
[[Category:Powiat braniewski]] 
[[Category:Frombork (gmina miejsko-wiejska)]]
[[Category:1701-1800]]