Tekst źródłowy strony Balbina Świtycz-Widacka

[[Image:Switycz-Widacka.jpg|thumb|right|150px|Źródło: ''Kalendarz Olsztyna 2002'', Olsztyn, Edytor Wers, 2001.]]
[[Image:Ryba.jpg|thumb|right|150px|Ryba z dzieckiem<br>Źródło: Fot. ze zbiorów WBP w Olsztynie]]
[[Image:Wio.jpg|thumb|right|150px|Wiosna<br>Źródło: Fot. ze zbiorów WBP w Olsztynie]]
[[Image:Pomnik linka.jpg|thumb|right|150px|Pomnik Bogumiła Linki z 1975 r. na dawnym Cmentarzu Ewangelickim w Olsztynie. <br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]
[[image:balb.jpg|thumb|right|150px|Popiersie w holu [[Warmińsko-Mazurska Filharmonia im. Feliksa Nowowiejskiego w Olsztynie|Filharmonii Warmińsko-Mazurskiej]]<br>Źródło: Archiwum [[Andrzej Cieślak|Andrzeja Cieślaka]]]]

(1901-1972) -  rzeźbiarka i poetka

==Biografia== 
Urodziła się 31 marca  1901 r. w rodzinie Nikodema i Marii z domu Konarskiej. Po ukończeniu gimnazjum w Brześciu nad Bugiem, studiowała w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1924-1929) pod kierunkiem wybitnego rzeźbiarza Konstantego Laszczki. Po studiach osiadła w Kobryniu, gdzie nauczała rysunku, robót ręcznych i gimnastyki w Gimnazjum Żeńskim im. Rodziewiczówny (do 1941 r.) oraz prowadziła pracownię rzeźbiarską. W czasie II wojny światowej rodzina Widackich ukrywała Żydów z lokalnego getta. 
Po 1945 osiedliła się na Pomorzu. Kierowała referatem kultury w Wyrzysku, mieszkała w Brodnicy, krótko we Wrocławiu, od 1952 w Giżycku.  W 1954 roku zamieszkała w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] w miasteczku akademickim Kortowo, gdzie spędziła resztę życia. Zmarła w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]] 28 lipca 1972 roku, została pochowana w Brodnicy.

==Działalność==
Członek grupy „Zachęta” w Warszawie. Angażowała się w działalność Związku Polskich Artystów Plastyków (od 1950 r.)  i [[Towarzystwo Miłośników Olsztyna|Towarzystwa Miłośników Olsztyna]], którego była współzałożycielką.

==Twórczość==
Jest autorką blisko 1000 rzeźb. Prezentowała je  na wystawach w Brześciu, Kobryniu, Warszawie. Brała udział w wystawach „Jarmarki Poleskie”. Jej rzeźba ''Poleszuczka z dzieckiem'' oraz popiersie Rodziewiczówny zostały zakupione i podarowane  marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu.  Po 1945 roku miała wystawy indywidualne ( w Olsztynie-1958, 1962, 1967) i brała udział w wystawach zbiorowych m.in. w Olsztynie, Bydgoszczy oraz Belgradzie, Moskwie, Kaliningradzie. Jej rzeźby znajdują się m.in. w muzeach w Warszawie, Olsztynie, Brześciu, Negotyniu (obecnie Serbia). Najbardziej znane rzeźby to [[Pomnik Michała Kajki w Ełku|pomnik Michała Kajki w Ełku]], odsłonięty 28 września 1958 r. z okazji setnej rocznicy jego urodzin (za model posłużył syn poety, Adolf Kajka zamieszkały wówczas w Orzyszu), [[Pomnik Adama Mickiewicza w Olsztynie|popiersie Adama Mickiewicza]] przed [[ewim:I Liceum Ogólnokształcące im. Adama Mickiewicza w Olsztynie|I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Olsztynie]], rzeźby "Rybactwo", "Rolnictwo", "Kormoran" w olsztyńskim Kortowie oraz „Ryba z dzieckiem” i „Wiosna” w parku nieopodal zamku. 

Realizowała portrety rzeźbiarskie, które powstawały w cyklach: „Zasłużeni dla Warmii i Mazur”: [[Ignacy Krasicki]], [[Teodor Bensch]], [[ewim:Tomasz Wilczyński|Tomasz Wilczyński]], [[Mikołaj Kopernik]], [[Wojciech Kętrzyński]], [[Feliks Nowowiejski]], [[Bogumił Linka]], [[Jan Liszewski]], [[Wanda Pieniężna|Wanda]] i [[Seweryn Pieniężny|Seweryn]] Pieniężni, [[Maria Zientara-Malewska]], [[Alojzy Śliwa]], [[Michał Lengowski]], [[Emilia Sukertowa-Biedrawina]], [[Władysław Gębik]], [[ewim:Jakub Prawin|Jakub Prawin]]. W cyklu „Naukowcy, artyści, politycy” powstały m. in. rzeźby: Tadeusza Kotarbińskiego, Elżbiety Barszczewskiej, Leona Kruczkowskiego, Władysława Tatarkiewicza, Tadeusza Kotarbińskiego, Jarosława Iwaszkiewicza, Marii Konopnickiej, Ludwika Beethovena, Maksyma Gorkiego, Fryderyka Chopina, Piotra Czajkowskiego. 

Jej autorstwa jest popiersie Henryka Sienkiewicza w [[ewim:Bisztynek|Bisztynku]] i  [[Konstanty Ildefons Gałczyński|Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego]] w [[ewim:Ruciane-Nida|Rucianem-Nidzie]]. Artystka wykonywała drobne, kameralne formy, miniaturowe główki i kompozycje figuralne nawiązujące do folkloru warmińsko-mazurskiego i poleskiego. 
Zajmowała się również twórczością poetycką. Napisała ponad 1000 wierszy, aforyzmów, fraszek, erotyków. Niewielka ich część ukazała się drukiem w prasie i antologiach. Własnego zbiorku nie wydała.

==Nagrody i odznaczenia==
* 1935 roku na wystawie w Pińsku otrzymała złoty medal za całokształt twórczości rzeźbiarskiej 
* 1939 -  Otrzymała stypendium państwowe do Włoch, z którego nie skorzystała z powodu II wojny światowej
* Laureatka Nagrody Ministerstwa Kultury i Sztuki w latach sześćdziesiątych XX wieku

==Upamiętnienie==
W Olsztynie znajduje się stała [[Galeria Rzeźby Balbiny Świtycz-Widackiej]]. Jedna z ulic w Olsztynie nosi imię Balbiny Świtycz-Widackiej. Jej osobę upamiętniają w Olsztynie liczne tablice pamiątkowe m.in. na gmachu rektoratu [[ewim:Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie|Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie]] oraz pomniku Adama Mickiewicza w Olsztynie. 

==Bibliografia==
#Jan Chłosta: '' Ludzie godni pamięci : warmińsko-mazurscy patroni olsztyńskich ulic'' / Jan Chłosta. – Olsztyn : Książnica Polska,  1997. – S. 154-155.
#Koziełło-Poklewska, Krystyna: ''Balbina Świtycz-Widacka'' / Krystyna Koziełło-Poklewska. – Il. // Kalendarz Olsztyna 2002 / [pod red. Tomasza Śrutkowskiego]. – Olsztyn : Edytor Wers, 2001. – S. 172-183.
#''60 lat Okręgu Olsztyńskiego Związku Polskich Artystów Plastyków : 1946-2006'' / [red. zespół]. – Olsztyn : Okręg Olsztyński Związku Polskich Artystów Plastyków, cop. 2008. – S. 308-309.

[[Category:Rzeźbiarze|Świtycz-Widacka,Balbina]]
[[Category:Pisarze i poeci|Świtycz-Widacka,Balbina]]
[[Category:Rzeźba|Świtycz-Widacka,Balbina]]
[[Category:Literatura|Świtycz-Widacka,Balbina]]
[[Category:Olsztyn|Świtycz-Widacka,Balbina]]

[[Category:1945-1989|Świtycz-Widacka,Balbina]]