Tekst źródłowy strony Katedra pw. św. Wojciecha w Ełku

[[Image: katedra_wojciech_elk_1.jpg|thumb|right|200px| Fot. mazurglob2010.<br>Źródło: [http://polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,219377.html www.polskaniezykla.pl] ]]
[[Image: katedra_wojciech_elk_2.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://www.zabytki.mazury.pl/images/monuments/20100118002838__0.jpg  www.zabytki.mazury.pl] ]]
[[Image: katedra_wojciech_elk_3.jpg|thumb|right|200px| Fot. mazurglob2010.<br>Źródło: [http://polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,219377.html www.polskaniezykla.pl] ]]
[[Image: katedra_wojciech_elk_4.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://elk.wm.pl/2734-0,Katedra-sw-Wojciecha,61087.html?  www.elk.wm.pl] ]]

Zabytek architektury sakralnej wzniesiony pod koniec XIX wieku. 

==Lokalizacja==
Kościół wybudowano na terenie [[ewim:Ełk |Ełku]] (niem. Lyck), na gruncie przy ulicy Yorkstraβe (obecna ulica Kościuszki). 

==Historia==
W dniu 15 października 1854 roku poświęcono w Ełku kaplicę pod wezwaniem Świętego Wojciecha, która znajdowała się przy ulicy Waldenerstraße (obecna ulica Kilińskiego). W 1871 roku utworzona została tutejsza parafia katolicka, a w latach 1893-1895 wzniesiono obecny kościół, dzięki pomocy Stowarzyszenia Świętych Bonifacego i Wojciecha, zajmującego się wspieraniem ośrodków katolickich na Warmii i Mazurach. Kościół konsekrował biskup [[ewim:Edward Hermann |Edward Hermann]] w dniu 19 października 1903 roku ku czci św. Wojciecha Biskupa i Męczennika i Przemienienia Pańskiego. Wraz z utworzeniem diecezji ełckiej (25 marca 1992 roku) kościół zyskał status katedry. W latach 1993-1999 przeprowadzono w nim generalny remont. 

==Opis==
Jest to kościół orientowany, wybudowany z czerwonej cegły na fundamencie z kamienia ciosanego, nie otynkowany. Wzniesiono go w stylu neogotyckim, na planie prostokąta (o wymiarach: 47 m długości, 17 m szerokości). Od strony zachodniej przylega do niego wieża dzwonnicza (wysokość 21 m) z kruchtą w przyziemiu, nakryta hełmem ostrosłupowym. Korpus budowli, o stromym ostrym szczycie, pokryto blachą miedzianą. Zarówno korpus, jak i wieżę ozdobiono tynkowanymi wnękami, zamkniętymi półkoliście (w ścianach korpusu naprzemiennie z oknami o podobnym kształcie). 

==Wyposażenie==
Wystrój i wyposażenie kościoła pochodzi z okresu jego budowy i utrzymane jest w stylu neogotyckim. W centrum kościoła usytuowany został drewniany ołtarz główny pochodzący z końca XIX wieku. Jego ozdobą są płaskorzeźby przedstawiające Ostatnią Wieczerzę i ofiarę Melchizedeka, cztery figury Ewangelistów oraz rzeźba Jezusa Ukrzyżowanego (w zwieńczeniu). Dwa ołtarze boczne zostały ufundowane i wykonane w 1903 roku przez [[ewim:Joachim Skibowski |Joachima Skibowskiego]] z [[ewim:Ełk |Ełku]]. Jeden z nich poświęcony został Najświętszemu Sercu Pana Jezusą, drugi, Niepokalanemu Poczęciu Najświętszej Maryi Panny. Joachim Skibowski jest również autorem ambony z płaskorzeźbami Ojców Kościoła (w czaszy). Na początku XX wieku mistrz kamieniarski z Ełku, J. Grześkowiak wykonał dla tego kościoła kielichową chrzcielnicę z rzeźbą św. Jana Chrzciciela, wieńczącą drewnianą przykrywę. Na ścianach naw bocznych umieszczone zostały stacje Drogi Krzyżowej, obrazy namalowane na przełomie XIX i XX wieku techniką olejną na blasze stalowej. Ściany prezbiterium okalają stalle kanonickie i tron biskupi. Nad głównym wejściem do świątyni znajduje się drewniany chór, z 18-głosowymi organami, wykonanymi przez firmę Terletzkiego z [[ewim:Królewiec |Królewca]]. Pod chórem umieszczono dwie XIX-wieczne rzeźby przedstawiające Frasobliwego Chrystusa oraz Matkę Bożą Bolesną.

==Ciekawostki==
*W 1990 roku proboszcz parafii św. Wojciecha, biskup [[ewim:Józef Wysocki |Józef Wysocki]], ufundował figurę Matki Boskiej Fatimskiej. Została ona sprowadzona z Fatimy, a jej koronacji dokonał osobiście Jan Paweł II w Olsztynie 6 czerwca 1991 roku. Cześć, z jaką zaczęto otaczać figurę spowodowała, że biskup ełcki [[ewim:Wojciech Ziemba |Wojciech Ziemba]] dekretem z dnia 13 maja 1994 roku, ustanowił tutaj Sanktuarium Diecezjalne Matki Bożej Fatimskiej.

==Zobacz też==
*[[ewim:Edward Hermann|Edward Hermann]]
*[[ewim:Joachim Skibowski|Joachim Skibowski]]
*[[ewim:Józef Wysocki|Józef Wysocki]]
*[[ewim:Wojciech Ziemba|Wojciech Ziemba]]
*[[ewim:Królewiec|Królewiec]]

==Bibliografia==
#Guzewicz, Wojciech: ''Sanktuaria diecezji ełckiej'' / Wojciech Guzewicz. – Ełk : Wydawnictwo Diecezjalne Adalbertinum, 2011. – S. 10-17. 

==Dodatkowa literatura==
*''Katedra w Ełku'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.zabytki.mazury.pl/index.php?page=monument&id=20 www.zabytki.mazury.pl] [dostęp 10.12.2013 r.]
*''Parafie Diecezji Ełckiej: Ełk- Parafia p.w. św. Wojciecha Biskupa i Męczennika'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://diecezjaelk.pl/component/sobi2/?sobi2Task=sobi2Details&sobi2Id=21 www.diecezjaelk.pl] [dostęp 10.12.2013 r.] 

[[Category:Obiekty architektury]]
[[Category:Kościoły i kaplice]]
[[Category:Historia kultury]]
[[Category:Powiat ełcki]]
[[Category:1801-1900]]