Tekst źródłowy strony Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie

[[Image:‎ Wodok.jpg|thumb|right|300px| <br> Źródło: http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl]]


(1901-1903) – największa i najwyższa świątynia w [[ewim:Olsztyn|Olsztynie]], uznawana za jeden z najpiękniejszych przykładów neogotyku w północno-wschodniej Polsce

==Historia <br>  ==

Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie zbudowano w latach 1901-1903 według projektu [[Friedrich Heitmann|Friedricha Heitmanna]] z Królewca, autora wielu świątyń na tym terenie.  Wznoszono go w dużej części ze składek polskojęzycznych Warmiaków, kwestowała na ten cel „Gazeta Olsztyńska”. Kamień węgielny poświęcił 3 października 1901 roku biskup Andrzej Thiel, konsekracji dokonał  19 października 1903 roku biskup Edward Hermann. Otwarcie kościoła uświetniło obchody550-lecia miasta Olsztyna. 

W czasie II wojny światowej spalona została cała plebania i zniszczony dom parafialny. W kościele uszkodzone zostały okna, organy i dach. Skradziono dwa dzwony.

W 1945 r. tuż po wojnie, ówczesny proboszcz A.Wardecki podjął się remontu świątyni. Odbudowano plebanię, w 1949 roku  odrestaurowano wieże i dach. W kolejnych latach odmalowano prezbiterium, zmieniono oświetlenie. W 1957 roku, według projektu Koła Studentów z Gdańska, pracującego pod kierunkiem profesora Biszewskiego, urządzona została Kaplica Matki Boskiej Częstochowskiej. Pomalowano nawy boczne kościoła. W latach 1973- 1976 trwały prace zabezpieczające krzyż na głównej wieży. 
Kościół jest siedzibą [[ewim:Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie|parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]].

==Architektura <br>  ==
[[Image:‎ Portal.jpg|thumb|right|300px| <br> Źródło:http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl]]

Kościół neogotycki, orientowany,  murowany z czerwonej cegły, osadzony na kamiennej podmurówce z elementami zdobiącymi z zielono- glazurowej cegły i płytek. Dach pokrywają holenderskie dachówki, a wieże - łupki.

Świątynia jest sześcioprzęsłową halą z wydzielonym, wielobocznie zamkniętym prezbiterium. Po bokach prezbiterium znajdują się  dwie analogiczne wieże. Fasada zachodnia jest jednowieżowa. Wysokość głównej wieży wynosi 82,5 m (o dwa metry więcej od wieży kościoła Mariackiego w Krakowie),  dwóch pozostałych - 47 m.

Portal kościoła zdobi mozaika wykonana w 1908 r., autorstwa P. Gostka , przedstawiająca Chrystusa jako Króla na złotym tle, między symbolami czterech Ewangelistów, oraz literami alfa i omega. Sylwetkę Jezusa otacza napis w języku łacińskim: " Pone me ut signaculum super cor tuum", co oznacza: "Połóż mnie jako pieczęć na sercu swoim".

Na skwerze przy Kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa stoi figura Chrystusa trzymającego kulę ziemską -  najstarszy pomnik Olsztyna,pochodzący z  1737 roku.
Figurę fundowali mieszkańcy Olsztyna dla upamiętnienia epidemii dżumy,która na początku XVIII wieku zdziesiątkowała Olsztyn.  

==Wnętrze <br>  ==
[[Image:‎ Nawa.jpg|thumb|right|300px| <br> Źródło: http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl]]

Wystrój wnętrz a neogotycki, jednolity. Sklepienie nawy głównej spoczywa na dziesięciu ceglanych filarach. Sklepienia w nawie głównej są gwiaździste, w nawach bocznych trójdzielne, natomiast w prezbiterium kryształowe; oparte na 10 granitowych słupach /10,20m/. Długość kościoła wynosi 60 m, szerokość 18 m, wysokość bez wież 18,20m. Długość prezbiterium 13m, a szerokość 9 m.

W nawie głównej znajduje się ołtarz główny w kształcie tryptyku szafiastego, polichromowany i rzeźbiony. Rzeźby wykonał H. Hartmann, polichromię zaś J.Grewe z Wiedenbrűck w Westfalii. On też jest autorem kościelnej ambony. Ołtarz powstał w 1911 r., pochodzi z warsztatu firmy braci Bűscher. 

Do ciekawszych zabytków ruchomych znajdujących się w kościele należą: ołtarze boczne oraz  neogotycka ambona - ''przedstawiająca scenę pobytu 12-letniego  Jezusa w świątyni,  Jezusa nauczającego na dziedzińcu oraz Kazanie na Górze i  rozmowę Jezusa z Samarytanką''.

Do cennych zabytków zaliczyć trzeba neogotycką chrzcielnicę  wykonaną z drewna rzeźbionego w formie kielicha oraz dwa konfesjonały neogotyckie z 1915 roku.

Do naw bocznych świątyni przylegają dwie kaplice: od północy – Kaplica pod wezwaniem Matki Bożej, od południa Kaplica św. Józefa. W Kaplicy Chrzcielnej widnieją postacie św. Franciszka i św. Notryburgii. 

Na uwagę zasługują także piękne witraże pochodzące z 1903 r. wykonane przez Roberta Sieberta z Królewca. W witrażach po lewej stronie, umieszczone są wizerunki ojców 
Kościoła zachodniego, po prawej stronie natomiast proroków Starego Testamentu. W kaplicy św. Józefa witraże przedstawiają ''ucieczkę Świętej Rodziny  do Egiptu'' oraz ''śmierć św. Józefa''. Okna na chórze ukazują narzędzia męki Pańskiej i symbole sakramentu ołtarza, czyli : kielich, hostię, pelikana i baranka. 

== Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II <br>  == 
[[Image:‎ Kula.jpeg |thumb|left|500px| <br> Źródło: http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl]]

Od 1972 roku do 2013 administratorem parafii był ks. prałat Julian Żołnierkiewicz (zmarł 25 października 2013 r.). Dekretem z dnia 20 września 1979 roku Biskup Warmiński dr Józef Glemp powołał do życia Instytut Kultury Chrześcijańskiej im. Jana Pawła II - Studium Teologii dla Świeckich, działający przy parafii.

Instytut służy ewangelizacji przez apostolat wiedzy i kultury religijnej oraz życia wewnętrznego. Ważną formą działalności są wernisaże prac plastycznych i spotkania autorskie z poetami i pisarzami. W pomieszczeniach Instytutu, pełniących także funkcje galerii swoje prace wystawiają profesjonaliści, ale także artyści amatorzy z Olsztyna i regionu, osoby niepełnosprawne. 

W IKCh odbywają się konferencje naukowe i popularno-naukowe, sympozja papieskie i ekumeniczne. Instytut jest organizatorem Warmińskich Dni Duszpasterskich. Dotychczas wydano kilka pozycji książkowych, których treść stanowią materiały Warmińskich Dni Duszpasterskich. W ciągu roku ukazują się dwa numery periodyku naukowego "Zeszyty Teologiczne". 

Kościół Serca Jezusowego w latach 80-tych był świątynią ruchu „Solidarności”.  13 kwietnia 1988 r. został oficjalnie wpisany do rejestru zabytków województwa olsztyńskiego. W roku 2003 obchodził swój stuletni jubileusz. W tym czasie do parafii powróciła odrestaurowana figura Jezusa Chrystusa z krzyża misyjnego. 19 października odbyła się główna uroczystość, w czasie której odsłonięto tablice upamiętniające 100-lecie świątyni, jej budowniczego i proboszczów. 

==Zobacz też==
*[[Kościół pw. Świętego Krzyża w Olsztynie]]
*[[Kościół garnizonowy pw. Matki Bożej Królowej Polski w Olsztynie]]
*[[Kościół ewangelicko-augsburski pw. Chrystusa Zbawiciela w Olsztynie]]
*[[Kościół pw. Chrystusa Króla i św. Franciszka w Olsztynie]]
*[[Bazylika Współkatedralna Świętego Jakuba Apostoła w Olsztynie]]
*[[Kościół pw. św. Józefa w Olsztynie]]
*[[Friedrich Heitmann]]
*[[ewim:Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie|Parafia pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]

== Multimedia<br>  ==
<youtube>2HJKE2vXqpc</youtube>

==Bibliografia<br>  == 

1.Kościoły i kaplice Archidiecezji Warmińskiej, Tom I Święta Warmia,praca   zbiorowa pod red.ks.Bronisława Magdziarza, Olsztyn 1999.<br>
2.J.Obłąk, Historia diecezji warmińskiej, Olsztyn 1959.<br>
3.K.Wróblewska, Malarstwo Warmii i Mazur od XV do XIX wieku,Olsztyn,1978.<br>
4.J.Obłąk, Historia diecezji warmińskiej,Olsztyn 1959.<br>
5.http://pl.wikipedia.org/<br>
6.http://www.moje-fotografie.olsztyn.pl<br>

[[Category: Obiekty architektury|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]
[[Category:Kościoły]]
[[Category: Malarstwo|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]
[[Category: Muzyka|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]
[[Category: Historia kultury|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]
[[Category: Olsztyn|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]
[[Category: 1901-1944|Kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie]]