Tekst źródłowy strony Wieża bramna w Braniewie

[[Image: wieza_bramna_braniewo_1.jpg|thumb|right|200px| Wieża z przylegającymi ruinami zamku. Fot. po 1945 roku.<br>Źródło: [http://www.it.braniewo.pl/?page=76&lang=1&galid=14 www.it.braniewo.pl] ]]
[[Image: wieza_bramna_braniewo_2.jpg|thumb|right|200px| Wnętrze wieży z herbem biskupim. Fot. po 1945 roku.<br>Źródło: [http://www.it.braniewo.pl/?page=76&lang=1&galid=14 www.it.braniewo.pl] ]]
[[Image: wieza_bramna_braniewo_3.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://iwmali.bloog.pl/id,4967845,title,Braniewo-zamek-z-XIV-wiekuKosciol-sw-TrojcyKosciol-pw-Krzyza-Swietego,index.html?smoybbtticaid=6122c4 www.iwmali.bloog.pl] ]]
[[Image: wieza_bramna_braniewo_4.jpg|thumb|right|200px|Źródło: [http://polskaniezwykla.pl/web/gallery/photo,16574.html www.polskaniezwykla.pl] ]]

Zabytek architektury wzniesiony pod koniec XIII wieku. 

==Lokalizacja==
Wieża stanowiąca niegdyś fragment [[Zamek w Braniewie|zamku biskupiego]] znajduje się w centrum [[ewim:Braniewo|Braniewa]], około 100 m od [[Bazylika Świętej Katarzyny Aleksandryjskiej w Braniewie |kościoła św. Katarzyny]]. 

==Historia==
Dolna część wieży została zbudowana w czwartej ćwierci XIII wieku. Nadbudowano ją w latach 1320-1330. Jej najwyższa kondygnacja pochodzi z XVII wieku, a wieńczące ją ozdobne gzymsy z lat 1873-1874.

==Opis==
Wieża łączyła niegdyś zamek z przedzamczem i powiązana była z zachodnią kurtyną muru obronnego. Jest to budowla gotycka, murowana z cegły, trzykondygnacyjna. Wzniesiono ją na planie kwadratu na kamiennej podmurówce. W dolnej kondygnacji znajduje się otwór przejazdowy z bramą, zamknięty ostrym łukiem (dziś zamurowany). Elewacje posiadają elementy dekoracyjne w postaci płycin zamkniętych łukiem ostrym. W ścianie zachodniej i wschodniej widoczne są fragmenty ostrołukowych arkad przejazdu, z których wschodni obrzeżony został w partii łuku fryzem z cegieł układanych rębem skośnym. Są tam także nikłe fragmenty południowej kurtyny muru obronnego przedzamcza z resztką południowo-zachodniej wieży oraz relikty południowego zewnętrznego muru i gardzieli dojazdu do furty zwanej Biskupią (z drugiej połowy XV wieku). Zachowane są także ganki obronne.<br> Otwór przejazdowy zamknięty był pierwotnie sklepieniem kolebkowym, obecnie całą przestrzeń bramy zajmują murowane schody. Wyżej, na trzeciej kondygnacji znajduje się niedostępne pomieszczenie kaplicy z lat 1320-1330 (pierwotnie połączone z salą sąsiedniego budynku mieszkalnego). Jest to pomieszczenie niewielkie, ale stosunkowo wysokie, zamknięte sklepieniem gwiaździstym, wspartym na konsolach ze sztucznego kamienia. W południowej ścianie kaplicy znajduje się głęboka ostrołukowa wnęka ołtarza, natomiast na piętrach – murowane kręcone schody, które prowadziły na obiegającą wnętrze galeryjkę utworzoną w grubości murów wieży. W jednej z wnęk, w północnej ścianie, wmurowano prostokątną tablicę z piaskowca, przedstawiającą herb biskupa [[ewim:Szymon Rudnicki|Szymona Rudnickiego]] (1604-1621) z napisem: 
<br>
<br>
''SIMON RUDNICKI DGEPIS VARMIENSIS''
<br>
<br>
Sklepienia tego pomieszczenia zostały zniszczone w 1945 roku, a zrekonstruowano w roku 1960 – wówczas też nakryto wieżę dachem. 

==Bibliografia==
#Czubiel, Lucjan: ''Zamki Warmii i Mazur'' / Lucjan Czubie. – Olsztyn : Pojezierze, 1986. S. 9-10.
#Jackiewicz-Garniec, Małgorzata: ''Zamki państwa krzyżackiego w dawnych Prusach : Powiśle, Warmia, Mazury'' / Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Mirosław Garniec. – Olsztyn : Studio Arta, 2006. – S. 88-96.
#''Katalog zabytków sztuki. T. 2: Województwo elbląskie. Braniewo, Frombork, Orneta i okolice. Z. 1: tekst'' / pod red. Mariana Arszyńskiego i Mariana Kutznera. - Warszawa : Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1980. - S. 24.

==Zobacz też==
*''Wieża Brama Zamku Biskupiego'', materiał zamieszczony na stronie internetowej [http://www.it.braniewo.pl/?page=100&lang=1&Wieza--Brama-Zamku-Biskupiego.html www.it.braniewo.pl] [dostęp 09.02.2014 r.] 

[[Category:Obiekty architektury]]
[[Category:Historia kultury]]
[[Category:Powiat braniewski]] 
[[Category:1201-1300]]