Pomnik poległych w I wojnie światowej w Baniach Mazurskich
Pomnik z 1923 roku upamiętniający mieszkańców Bań Mazurskich w powiecie gołdapskim, poległych w czasie I wojnie światowej.
Spis treści
Lokalizacja
Pomnik wzniesiony został na krawędzi wzgórza kościelnego w miejscowości Banie Mazurskie. Zbudowano go kilka metrów od kościoła pw. św. Antoniego Padewskiego, frontem do drogi wiodącej przez wieś.
Historia
Pomnik powstał w 1923 r. z inicjatywy związku wojackiego oraz miejscowych parafian. W odsłonięciu obelisku uczestniczyli mieszkańcy miasteczka oraz okolicznych wsi, reprezentujących różne lokalne stowarzyszenia, w tym kobiece i śpiewacze. W latach 1926-1928 w Baniach Mazurskich podjęto inicjatywę uregulowania i wybrukowania głównej drogi, biegnącej przy kościele. W wyniku tych prac obniżono poziom skarpy, na której stał pomnik o ponad 0,5 m. Podmurowano go wówczas podstawą z różowej kostki granitowej, a z czasem obsadzono klonami i otoczono murkiem, zachowanym do dzisiaj. W 1932 roku na terenie kruchty kościelnej umieszczono tablicę z nazwiskami poległych parafian, która w czasie pożaru kościoła w 1944 roku, także spłonęła.
Po 1945 roku z pomnika usunięto tablicę oraz żelazny krzyż wraz z najwyższym rzędem kostki granitowej. Natomiast na relikcie pierwszowojennego obiektu ustawiono figurę Chrystusa. Obecnie stanowi ona element górujący nad przykościelnym wzgórzu w Baniach Mazurskich.
Opis
Pomnik poległych w I wojnie światowej w większości wykonano z szarej kostki granitowej. Pierwotnie miał formę piramidalnego obelisku, posadowionego bezpośrednio na ziemi w otoczeniu niewysokiego żywopłotu, a zwieńczonego stylizowanym, żelaznym krzyżem. W wyniku prac terenowych pomnik ustawiono na prostokątnej podstawie o długości 1,8 m. Jego wysokość wynosiła wówczas ok. 4 m. Całe miejsce pamięci, wraz z dodanym w późniejszym czasie niskim murkiem z kamienia polnego zajmowało powierzchnię 3 x 11 m. Na krzyżu umieszczono daty 1914-1918. Na jednej ze ścian obelisku, w centralnym miejscu wmurowano tablicę pamiątkową. Widniał na niej u góry krzyż żelazny ujęty w girlandę z dębowych lub laurowych liści, u dołu natomiast inskrypcja:
ZUM
GEDENKEN
AN DIE WELTKRIEGE
GEFALLENENHELDEN
AUS DEM KIRCHSPIEL
BENKHEIM
GESTIFTET VOM
KRIEGSERVEREIN + KIRCHSPIEL
BENKHEIM
(Ku pamięci bohaterów poległych w czasie wojny światowej z parafii Banie Mazurskie – wzniesiony przez związek wojacki parafii Banie Mazurskie).
Bibliografia
- Łapo, Jerzy M.: Pierwszowojenne pomniki powiatu węgoborskiego na tle zabytków memoratywnych Mazur / Jerzy M. Łapo // „Studia Angerburgica”. - T. 11 (2006), s. 93-94 ; Por. też: „Angerburger Heimat Brief”. - 1985, nr 96, s. 32 ; 1987, nr 100, s. 135.
Zobacz też
- Strona internetowa www.mazurskie_pomniki.republika.pl
